М. М. Мусаев компьютер тизимлари ва тармоқлари

Виртуал канал. Пакетлар коммутацияли тармоқда охири боғламаларни боғлайдиган ягона, олдиндан ўрнатилиб қайд этилган маршрут виртуал канал дейилади. Виртуал каналлар технологияси умумий трафикдан маьлумотлар оқимини ажратади, унинг ҳар бир пакети белги билан белгиланади.
Виртуал каналнинг ўрнатилишида жўнатувчи боғламадан сўров жўнатилади (боғланишни ўрнатиш пакети). Сўровга жўнатиш манзили ва оқимининг белгиси кўрсатилади, бунинг учун жўнатиш манзилига мос равишда сўров коммутаторларининг ҳар бирида ҳаракатланиш йўналиши бўйлаб унинг коммутация жадвалида янги ёзувни шакллантиради (3.16-расм). Бу коммутация жадвали дейтаграммали узатишдаги жадвалдан фарқли равишда барча бўлиши мумкин бўлган жўнатиш манзиллари ҳақида эмас, фақат шу коммутатор орқали ўтадиган виртуал каналлардан иборат бўлади. Йирик тармоқларда коммутация боғламалари орқали қўйиладиган виртуал каналлар сони умумий боғламалар сонидан сезиларли кам, шунинг учун боғламалар коммутация жадваллари анча қисқа, бундай жадвални таҳлил қилиш кам вақтни олади. Виртуал каналли тармоқларда охирги боғлама белгиси ва пакет сарлавҳасини юбориш боғламанинг узун манзили ўрнига оқимнинг қисқа идентификаторига эга. 3.17-расмда виртуал канал ташкил этишли узатиш технологиясининг мисоли келтирилган. Биринчи канал №1 манзилли охирги боғламадан №2 манзилли охирги боғламагача К1, К2, К4 коммутаторлари орқали ўтади. Иккинчи виртуал канал №3-К5-К3-К1-№1 маршрут бўйича маьлумотларнинг ҳаракатланишини таъминлайди.

Виртуал каналлар Х,25, Frame Relay, ATM технологияларнинг асосий концепцияси ҳисобланади.

Пакетлар коммутацияси технологияси каналлар коммутация технологияларидан фарқли равишда абонентлар компьютерлари орасидаги кўплаб боғланишларни бир вақтда шаклланишини таъминлайди. Трафикни ишлатишда фаол коммутациялашда қатнашадиган боғламалар бўлган бундай технология узатиладиган маълумотларда хатоликларни топиш ва тузатишга, мониторинг олиб бориш ва тармоқни бошқариш имконини беради.

3.1-жадвалда каналлар коммутацияси ва пакетлар коммутацияси амалга оширувчи тармоқларнинг асосий сифат характеристикаларининг нисбий таҳлили натижалари келтирилган.