M. M. Muhammadsidiqov xalqaro mintaqashunoslik

109 
Baynham S. Conflict in the 20 th centery. Afrika from 1945. - L.- NY-
Toronto-Sydney, 1987, 45 p.
161

---

BMTning 1999-yil oxirlarida nashr qilingan rivojlanish dasturida, 
Afrikada yaqin 25-yilda nizolar “eng qimmatbaho tovar”- suv uchun 
bo‘lishi bosharot qilingan. Bu nizolar bir qancha davlatlar hududi- 
dan o‘tadigan daryo va ko‘llar mintaqasida vujudga kelishi mumkin. 
Ichimlik suvi yetishmasligi, har ikkinchi afrikalikni ichimlik suvisiz 
yashashiga olib keladi. Natijada, “qaynoq nuqtalar”ni Niger, Volta, 
Zambezi daryolari sari yetaklaydi.
Shuningdek, Pol Kole ham Afrika nizolarini “resurslar uchun 
urush” deb nomlagan edi. Uning ta’kidlashicha, Afrikadagi deyarli 
barcha yuqori darajadagi urushlar 1965-yildan boshlanib, siyosiy 
kurashdan ko‘ra, iqtisodiy ochko‘zlikka asoslangan edi110.
Afrika davlatlarining katta qismi dunyo xo‘jaligidan chekkada 
joylashganligi ham bu davlatlaming ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishiga 
ta’sir qilmoqda.
XXI 
asr boshlariga kelib, Tropik Afrikaning 51% aholisi qashshoq 
bo‘lib, dunyo kambag‘allarining 24,3% ini tashkil qildi111.
Tropik Afrika davlatlarining ijtimoiy-iqtisodiy hayotini tiklashga 
ta’sir o ‘tkazayotgan yana bir omil-aholining demografik o ‘sishidir. 
Olimlaming fikricha, Afrikada demografik o‘sish darajasi har yili 
2-2,5%ni tashkil etadi. Bu holat rivojlangan davlatlarda (dunyo YalM 
75% beradigan) 0,3%ni tashkil qiladi. K o‘rinib turibdiki, Afrika 
aholisining o‘sish sur’ati juda sezilarlidir. Iqtisodiyotga nomutanosib 
demografiyaning o ‘sishi, mintaqada kambag‘al, och va bilimsiz aho- 
lini ko‘payishiga, shuningdek, shimol va janub o‘rtasidagi farqning 
oshishiga olib kelmoqda112. Bu holat qishloq aholisini shaharga mig- 
ratsiyasini oshishi va natijada kelgindi guruhlar bilan shaharliklar 
o‘rtasida qarama-qarshiliklami vujudga keltirishi mumkin.
Boshqa mintaqalarga qaraganda Afrikada separatizm juda avjiga 
chiqqan bo ‘ lib, ular ma’ lum etnikka mansub bo ‘ lgan guruhlar о ‘rtasida