M. F. Ziyayeva, O. Z. Rizayeva

 
7.3. Allergik shoshilinch va komatoz holatlar
 
 
Allergik shoshilinch holatlar
 
 
Eshakem – otkir allergik holat bo‘lib, terida va ba’zan shilliq 
qavatlarda  birdaniga  urtikar  toshmalar  toshishi  bilan 
xarakterlanadi.
 
Eshakemning  sababi  ham  Kvinke  shishi  bilan  bir  xil. 
Ko‘pincha  dorilar  va  ovqat  allergenlari,  hasharotlar  chaqishi, 
ba’zi hollarda bevosita sababi aniq emas.
 
Klinikasi bolalarda isib ketish hissi, teri qichishishi, terining 
«qichitqi  o‘t  bilan  kuyganga  o‘xshab»  o‘zgarishi  kuzatiladi. 
Eshakem elementlari har xil shaklda va o‘lchamda bo‘lib, bir-
biri bilan qo‘shilib ketib gigant elementlarga aylanadi. Element 
rangi och pushti rangdan qizil ranggacha. Toshmalar tananing 
hamma  joyida  va  shilliq  qavatlarda,  ba’zan  qorinda,  orqada, 
ko‘krakda,  sonda  joylashadi.  Umumiy  simptomlar:  isitma, 
artralgiya, kollaps bo‘lishi mumkin.
 
Shoshilinch yordam
 
1. Darhol allergen kirishini to‘xtatish.
 
2. Bemorni tinchlantirish va kasalligi to‘g‘risida unga to‘g‘ri 
tushuntirish.
 
3. Shifokor ko‘rsatmalarini bajarish.
 
4. Somatik bo‘limga gospitalizatsiya qilish.
 
Hamshiralik parvarishi
 

---

 
270 
1. Bemorni tinchlantirish va kasalligi to‘g‘risida unga to‘g‘ri 
tushuntirish.
 
2.  Ota-onani  tinchlantirish,  bolaga  qulay  sharoit  yaratish, 
bola  bilan  muloqotni  quvvatlash,  bolaga  tashxis  uchun, 
tekshirishga jo‘natish.
 
Hamshiralik parvarishi.
 
Bemor va uning oilasi bilan tibbiy-profilaktik ish olib borish, 
bolaga  yetarlicha  qulay  sharoit  yaratish,  bola  bilan  muloqot 
qilish, bolani tashxisni tekshirish uchun yuborish.
 
Kvinke shishi otkir allergiya turi bo‘lib, teriga, teri osti yog‘ 
qavatiga,  shilliq  qavatlarga  angionevrotik  shishning  tarqalishi 
bilan namoyon bo‘ladi.
 
Etiologiyasi  kvinke  shishi  ko‘pincha  dori  yoki  ovqat 
allergenidan,  hasharotlar  chaqqandan  so‘ng  kelib  chiqishi 
mumkin,  ba’zi  hollarda  bevosita  sababi  ma’lum  bo‘lmasligi 
mumkin.  Kvinke  shishi  xavfli  bo‘lib  yuqori  nafas  yo‘llari 
shishishidan kelib chiqqan holda asfiksiyaga olib keladi.
 
Klinikasi. Bolada hiqildoq shishishida it hurishiga o‘xshagan 
yo‘tal, tovush pasayishi, nafas olish qiyinlashishi, bronxospazm 
qo‘shilishi hisobiga nafas chiqarish ham qiyinlashishi mumkin. 
Til  shishgani  uchun  gapirish  qiyinlashadi,  chaynash  va  yutish 
jarayonlari buziladi.
 
Shoshilinch yordam
 
1. Darhol allergen kirishini to‘xtatish.
 
2. Medikamentoz yordam.
 
3.  Rivojlanib  boruvchi  hiqildoq  shishishi  obturatsion  nafas 
yetishmovchiligi bilan bo‘lganda intubatsiya yoki traxeotomiya 
qilinadi.
 
4. Somatik bo‘limga yotqizishga yordam berish.
 
Hamshiralik  parvarishi:  ota-onani  tinchlantirish,  bolaga 
yetarlicha  qulay  sharoit  yaratish,  bola  bilan  muloqotni 
quvvatlash, bolani diagnostika tekshiruviga yuborish.