M. F. Ziya yeva, G. X. Ma VL yano va ginekologiya

g 4jim lo vch i og'riq
seziladi.
Y a llig 'la n ish e k ssu d a ti q o rin pard asig a t a ’sir e tg a n id a yoki 
b a c h a d o n d a n
t a s h q a r i d a g i
h o m i l a d o r l i k
t u f a y l i
q o r i n
b o 's h lig 'ig a q o n q u y ilg a n id a
sanchiqli
va 
kesuvchi og'riqlar
p a y d o b o 'la d i. B a c h a d o n d a n ta sh q a rid a g i h o m i la d o r lik d a q o rin
b o 's h lig 'ig a q o n q u y ilg a n id a o g 'r iq k o 'p i n c h a o 'm r o v va k u ra k
suyaklariga o 't a d i
{o 'q k a b i otiluvchi og'riqlar).
C h a n o q a ’zolari r a k in in g o 't i b k etgan xillarida 
tim dalovchi
22

---

o g'riq
seziladi. B u o g 'r iq aksari j u d a k u c h li b o 'lib , a n c h a u z o q
d a v o m etadi.
O g 'r iq la r n in g jadalligi, o d a t d a , y allig 'la n ish ja r a y o n i n in g
jadallig ig a b o g 'liq b o 'la d i. O 't k i r y a llig 'la n ish ja r a y o n la r id a ,
a y n i q s a ,
q o r i n
p a r d a s i
y a l l i g ' l a n g a n d a
o ' t k i r ,
c h i d a b
b o 'l m a y d i g a n o g 'r iq b o 'la d i. Y allig 'lan ish ja r a y o n i o 't g a n sari 
o g 'r iq h a m k am ay a d i.
O q c h il 
(b e li). 
A y o l j i n s i y a ’z o l a r i n i n g k a s a l l i k l a r i d a
b e m o r l a r
k o ' p i n c h a
q i n d a n
o q c h i l
s u y u q l i k
( f l u o r )
o q a y o t g a n i d a n
s h i k o y a t
q i l a d i l a r .
Bu 
a j r a l m a
( o q m a )
sh ilim s h iq , s e r o z - s h ilim s h iq , s h ilim s h iq -y irin g li va y iringsiz 
b o 'lis h i m u m k in . S o g 'lo m ayol q in id a n aksari o z g in a s a r g 'im tir
su y u q lik c h iq ib tu rad i. Jin siy a ’z o la r n o r m a l h o la td a b o 'ls a , 
ayol b u n i 
sez m a y d i. P a to lo g ik h o la tla r d a shilliq p a r d a la r 
s e k r e ts iy a s i h a d d a n t a s h q a r i k u c h a y g a n d a , o q c h i l
p a y d o
bo 'lad i.
O q c h il , o d a t d a , jin s iy a ’z o l a r n i n g k a s a lla n is h i n atijasi 
b o 'l i b , ta sh x is q o 'y i s h n i o s o n l a s h t i r a d i g a n b e lg ila r d a n biri 
h is o b la n a d i. M a s a la n , servikal k an a l ( b a c h a d o n b o 'y n i kanali) 
s h i l l i q
p a r d a s i n i n g y a l l i g ' l a n i s h i
b i l a n
d a v o m e t a d i g a n
kasa llik lard a o q c h il q u y u q , c h o 'z i lu v c h a n , loyqa shilim sh iq
tu sin i o ladi; o q ch il b a c h a d o n ta n a s id a n k e lay o tg a n b o 'ls a , 
s e r s u v c h i q i n d i t u s i d a b o ' l a d i . J i n s i y a ’z o l a r n i n g b i r o n
b o 'lim id a g i y a llig 'la n is h j a r a y o n l a r i d a k o 'p g i n a y a llig 'la n is h
e k s s u d a t i
p a y d o b o ' l a d i ,
b u
e k s s u d a t q o n n i n g s h a k l i y
e le m e n tla r i (yiring t a n a c h a l a r i) a r a la s h g a n q o n z a r d o b i d a n
ib o rat b o 'ls a , o q c h il y irin g a ralash sarg'ish yashil tu si bilan
ajralib turadi.
B a c h a d o n n o t o 'g 'r i j o y la s h g a n d a c h a n o q d a q o n d im la n ish i 
m u m k i n va b u n d a y u ra k kasalliklari sababli q o n aylanishi 
b u z ila d i. 
S u r u n k a li ich q o tish i o q i b a t i d a h a m a jra la d ig a n
s u y u q l i k m i q d o r i o r t i s h i
m u m k i n .
H o m i l a d o r l i k n o r m a l
o 't a y o t g a n d a , k o 'p i n c h a , k o 'p a jr a lm a keladi. 
Bu a jr a lm a
k o 'c h g a n y u z a — epiteliy aralashganligi tufayli q u y u q h o la td a
b o 'la d i.
In f a n tiliz m , n erv kasalliklari h a m o q c h il c h iq ish ig a sab a b
b o 'la d i. Y a llig 'lan ish b ilan d a v o m e ta d ig a n k asa lliklarda n h a r 
xil o 's m a l a r , a y n iq sa , y o m o n sifatli (illatli) o 's m a l a r p a y d o
b o 'l g a n d a h a m h a m is h a o q c h il keladi. O q c h il, k o 'p i n c h a jid d iy
kasa llik larn in g b ir d a n b ir belgisi b o 'lis h i m u m k in . B a c h a d o n
23

---

rakida o q ch ilg a k o ‘p in c h a q o n aralashgan boMadi, o ‘s m a taraqqiy 
e tg a n sayin, o ‘s m a p a r c h a l a n g a n d a va n e k r o z hosil b o ‘lg a n d a
o q ch il b a d b o ‘y hidli b o i a d i .
S iy d ik a ’z o l a r i n in g fu n k s iy a s i
A y o ln in g jin siy a ’zolari a n a to m i k j i h a t d a n q o v u q q a va 
siydik c h iq a r ish
k a n a lig a y a q in jo y la s h g a n g in e k o lo g ik
b e -
m o r l a r d a k o 'p i n c h a siydik c h iq a r ish turli xilda buziladi: te z - 
t e z siygisi q istaydi, siydik t u to lm a y d i yoki a k s in c h a , siydik 
u s h la n ib q o la d i, 
n ih o y a t, siydik c h iq a r is h n in g b o s h id a
yoki
o x irid a o g 'r iq tu rish i m u m k in .
Q i n n i n g o ld devori osilib tu s h g a n d a (aksari b u n d a q o v u q -
n in g d e v o ri h a m q a tn a s h a d i) , n o t o 'g 'r i jo y la s h g a n b a c h a d o n
q o v u q q a t a ’sir e tg a n d a , y a ’ni q o v u q d e v o rin i q is g a n d a , o d a m
te z - t e z siygisi keladi; t u x u m d o n va b a c h a d o n o 's m a l a r i, siydik 
c h iq a r ish kanali va q o v u q n in g y a llig'lanish h o la tla rid a h a m
s h u n d a y b elgilar p a y d o b o 'la d i.
S iy d ik -ta n o sil y o 'lla ri, a s o s a n , q o v u q - q i n
o q m a l a r id a k o ' ­
p i n c h a siydik tu tib b o l m a y d i . B a'zi b e m o r l a r siydigi q in orqali 
b e ix tiy o r c h iq ib k e ta d i, ayni v a q td a q o v u g 'in i b e m a lo l b o 's h a -
taveradi h a m . Bu siydik y o 'lla ri (u r e tra la r ) d a n birid a o q m a
borligini bildiradi.
Q in t a m o m i l a ta s h q a r ig a c h iq ib q o lg a n d a siydik u s h la n ib
q oladi. 
B a'zi b e m o r l a r q in n i jo y ig a к rgizib q o 'y g a n la r id a n
k e y in g in a q o v u g 'in i b o 's h a t a olad ilar. 
i a c h a d o n d e v o rla rid a
m i o m a t o z tu g u n l a r va k ich ik c h a n o q d igi jin siy a ’z o la r n in g
b o s h q a o 's m a la r i b o 'l g a n d a o rq a g a egilgan b a c h a d o n qisilib, 
siydik u s h la n ib qolishi n ih o y a sig a yetadi.
G in e k o lo g ik k a sa lliklar jin s iy a ’z o la r d a n q o v u q q a tarq a lad i 
va siydik c h iq a r ish fu n k siy asin in g turli ta r z d a buzilishiga sab a b
b o 'la d i. Ayol jin s iy a ' z o l a r i n i n g y o m o n sifatli o 's m a la r i (rak) 
q o v u q q a h a m o 't i b , u n in g fu n ksiyasini b u z a d i. Y allig'lanish 
b ilan d a v o m e ta d ig a n k asalliklarda jin s iy a ’z o la r h a m , siydik 
c h iq a r ish a p p a ra ti h a m b a r a v a r z a ra rla n ish i m u m k in . M a s a la n , 
ayolga s o 'z a k y u q q a n d a q in g a h a m , u r e tr a g a h a m infeksiya 
b ir v a q td a o 't a d i — siydik c h iq a r is h n in g b o s h id a ac h ish ish
va keskin o g 'r iq seziladi (u r e trit belgilari). Y u q o rid a g i belgilar 
j i n s iy h a y o t b o s h l a n g a n d a n k e y in y u z a g a c h iq is h i s o 'z a k
kasalligi borligini k o 'r sa ta d i.
24

---

I c h a k fu n k s iy a s i
G i n e k o l o g i k b e m o r l a r q a t o r h o l l a r d a d e f e k a ts iy a akti 
b u z ilg a n lig id a n , k o 'p i n c h a ichlari q o ta y o tg a n lig id a n shikoyat 
qiladilar. Ich q o tis h in in g sabablari h a r xil. H ojat v a q tid a o g 'r iq
z o 'r a y g a n i d a b e m o r l a r k o ' p i n c h a ,
m a s a l a n , c h a n o q a ’z o ­
la rin in g y allig'lanish ja r a y o n la r id a ich k e ltirm a slik k a h arak at 
qiladilar. K ic h ik c h a n o q a ’z o la r in in g yallig'lanishi kasalliklari 
tufayli u z o q vaqt o 'r i n d a yotish sababli ich ak a to n iy asi kelib 
c h iq a d i, bu esa b a ’z a n ich q o tish ig a sab a b bo 'lad i.
B e m o r l a r
D u g l a s b o ‘s h l i g ‘i d a y a l l i g ' l a n i s h
e k s s u d a t i
a n c h a t o 'p l a n g a n d a t o 'g 'r i ic h a k d a t e z - t e z t e n e z m l a r p a y d o
b o 'l i b , o g 'r iq t u r i s h i d a n sh ik o y a t q ila d ila r. 
D u g la s b o ' s h -
lig 'id a xaltali absse ssla r p a y d o b o 'l i b , t o 'g 'r i i c h a k k a o c h i l a -
d ig a n b o 'l s a , t o ' g ' r i i c h a k shilliq p a r d a s i b u n g a j a v o b a n b ir 
ta la y s h ilim s h iq c h iq a r is h b ila n re a k siy a k o 'r s a ta d i. B e m o r l a r
b u n i k o 'p i n c h a „ i c h i m k e td i" d e b o 'y la y d ila r . O g 'i r septik 
j a r a y o n l a r va p c r it o n i t l a r , h o l d a n t o y d ir u v c h i ich ketishi 
b ila n d a v o m e ta d i.