М. Ф. Хакимова н. Х. Лутфуллаева

 
амалий малакалаларни эгаллаш: ўлчаш ва ҳисоблаш; натижаларни 
қайта ишлаш ва аввалгилари билан солиштириш.
 
Лаборатория усули мураккабдир. У махсус, қимматли жиҳозларнинг 
бўлиши, нафақат сизни, балки таълим олувчиларнинг ҳам пухта 
тайѐргарлигини талаб этади. Ундан фойдаланиш куч ва вақтни сарфлаш билан 
боғлиқ. Шунинг учун, тажриба усулини режалаштираѐтганда, мустақил 
тадқиқотнинг таълим самарадорлигини оширишга ишонч ҳосил қилиш зарур, 
чунки бунга бошқа соддароқ, тежамлироқ усуллар билан эришиш мумкин. 
МАШҚ 
Ўрганилаѐтган материални амалиѐтда қўллаш мақсади билан мунтазам 
ташкиллаштирилган кўп такрорланувчан ҳаракат-машқ дейилади. 
Усулнинг 
асосий вазифаси 
- таълимий ва ривожлантирувчи. 
Машқнинг қуйидаги турлари мавжуд: 

махсус; 

шарҳлашга оид; 

ѐзма; 

оғзаки; 

ишлаб чиқариш. 
Учинчи гуруҳ таълим усуллари-
 (ИИИ гуруҳ)
Учинчи гуруҳ таълим усуллари: муҳокама қилувчи, қисман-изланувчилик 
ўқув фаолияти ва таълим олувчиларга билим ва кўникмаларни 3-даражада 
ўзлаштиришни таъминловчи, усуллар. 
СУҲБАТ
 
Суҳбат 
– диалогли (юнонча: диалогос - икки ѐки бир неча инсонлар 
орасидаги сўзлашув), таълим бериш ва ўрганишнинг савол–жавобли йўли. 
Усулнинг етакчи вазифаси - қизиқтириш: мақсадга йўналтирилган ва 
моҳирона қўйилган саволлар ѐрдамида таълим олувчиларда берилган мавзу 
бўйича ўзларининг билимларини эслаш ва баѐн қилишга ҳаракат қилинади, 
ўқитувчи раҳбарлигида бошқа таълим олувчилар билан муҳокама қилинади. 
Таълим олувчилар ўқитувчи билан бирга қадамма-қадам мустақил фикрлаш, 

---

49 
якунлаш, хулосалаш ва умумлаштириш йўли билан янги билимларни 
англайдилар ва ўзлаштирадилар. 
Суҳбатнинг афзаллиги яна шундаки, у таълим олувчилар фикрлашини 
фаоллаштиради ва билим кучини ривожланишига ѐрдам беради. 
Суҳбатлар вазифасига кўра қуйидагиларга бўлинади: 

кириш ѐки ташкиллаштирувчи (дидактик вазифаси: таълим 
олувчиларни машғулотдаги ишга тайѐрлаш); 

янги билимларни етказиш (дидактик вазифаси: таълим олувчиларни 
янги материал билан таништириш); 

синтезловчи ѐки мустаҳкамловчи (дидактик вазифаси: таълим
олувчилар билимларини тизимлаштириш, ―мустаҳкамлаш‖, эслаб қолиши ва 
фикрлаши). 
Суҳбатлар ташкилий шакли бўйича ўқув ва “давра суҳбатига” бўлинади. 
―Давра суҳбати‖ ўқув суҳбатидан эркин ҳолатда иштирокчилар 
жойлашиш тартиби ва асосийси, улар фикрини навбат билан билдириши билан 
фарқланади. 
Энг муҳими саволларни тўғри шакллантириш ва бериш. Улар ўзаро 
мантиқий боғлиқликка эга бўлиши керак, ўрганилаѐтган савол моҳиятини очиб 
бериши, тизимда билимларни ўзлаштиришга ѐрдам бериши керак. Саволлар 
мазмуни ва шаклига кўра таълим олувчиларнинг ривожланиш даражасига мос 
келиши лозим.
Эсда тутинг
: осон саволлар фаол билиш фаолиятини рағбатлантирмайди, 
жиддий муносабат эса билишга рағбатлантиради.