grunt muzlashining
mezoniy qatlami
deb nom lanuvchi tushunchadan foydalaniladi. G runt m uzlashining
m ezoniy qatlam i
Hm
ni belgilashda qurilish olib boriladigan tegrada ilgari o'tkazilgan
uzoq yillik kuzatuvlar natijasidan foydalaniladi. U nda yer qatlam ining eng chuqur
m uzlagan holatini o 'rtach a miqdori olinadi.
G runt m uzlashining m ezoniy qatlam ini belgilashda quyidagilarga amal qilinadi:
1)
qurilish m aydonida olib borilgan uzoq yillik kuzatuvlar natijasida belgilangan
y er ustki qism i m uzlashining eng yuqori m iqdori orqali;
2) qurilish m aydoni yaqinida joylashgan ob-havo boshqarm asidan
olingan
m a ’lum ot orqali;
3) agar qurilish m aydoni atrofida kuzatuvlar o 'lk azilm ag an b o 'lsa, u holda grunt
muzlashining m e’zoniy qatlami ifodalangan haritalardan aniqlash mumkin (9.2- rasm).
A gar loyihalanayotgan bino yoki inshoot foydalanish davrida isitiladigan b o 'lsa, u
holda
grunt muzlashining hisobiy qatlami
degan tushunchadan foydalaniladi.
G runt m uzlashining hisobiy qatlam i
Hx
bino va inshootning isitilishini nazarda
tutgan holda quyidagi ifoda yordam ida aniqlanadi:
(9.2)
bunda:
Hm
- grunt m uzlashining m ezoniy qatlam i;
m, -
bino va inshoot ostidagi gruntning m uzlashiga ta ’sir etuvchi
koeffitsiyent
(9 .3 -jadvaldan olinadi).
Q ishki m avsum da isitiladigan bino va inshootlam ing ichki devorlari za ustunlari
ostidagi poydevorlarning
chuqurligi,
odatda
gruntning muzlashi hisobga
olinm agan holda loyihalashtiriladi.
Q u rilish m aydonining geologik va gidrogeologik shart-sharoitlari.
Poydevom ing chuqurligini tanlashda qurilish m aydonining geologik va
gidrogeologik shart-sharoitlarining ta ’siri o 'z ig a xos aham iyatlidir. B uning asosiy
sabablaridan biri grunt qatlam larining turli-tum anligi, ulam ing
fizik-m exanik
hossalari
qaytarilm asligi,
shuningdek,
m aydonning
o 'zg ach a
gidrologik
xususiyatlaridir. Shu bois poydevor chuqurligini tanlashda bir nechta nushada loyiha
ta k lif etiladi va ulardan texnik-iqtisodiy talablarga ja v o b beradigani tanlab olinadi.
133
9 .3-rasm .Q u rilish m aydoning
g eo lig ik sh aro itini h iso b g a olib
poyd evor chuqurligini tanlash:
1- to ’km a grunt; 2 -b o ’sh grunt;
3-grun tning m uzlash qatlam ini
h iso b g a o lib poyd evor chuq urligi
ni tan lash ;4-p oy d ev or;
5-m ustahkam grunt
kamroq bo'lgan ostki qatlamga o ‘matish
Qurilish
m aydoni
geologik
va
gidrogeologik
xususiyatlarining
poydevor chuqurligini tanlashdagi
aham iyatini
tasavvur etish uchun
quyidagi
m isollam i
k o'rib
chiqam iz. B a ’zi m aqsadlam i k o 'zlab
(m asalan,
yer
usti
qatlam ining
m uzlash chuqurligi) poydevor tag
yuzasini
yuk
k o 'tarish i
kamroq
bo'lgan g r u n t qatlam igajoylashtirish
lozim b o 'lsin .
Shu bilan birga bu
qatlam dan chuqurroqda (m asalan, 1-
2 m chuqur) yuqoridagi qatlam ga
nisbatan
k o 'p ro q
yuk
ko'tarish
qobiliyatiga
ega
b o 'lg an
boshqa
qatlam
m avjud
b o 'ls a ,
albatta
poydevom i
shu
qatlam ga
jo y
lashtirish
m aqsadga
m uvofiq
b o ’ladi (9.3-rasm ). U shbu tadbir
qurilayotgan bino va inshootning
m ustahkam ligini oshirish bilan birga
poydevorining cho'kishini bir necha
m arta kam aytiradi va hokazo.
B a’zan, yer ustki qatlam ining
m uzlash
chegarasini
hisobga
oliganda
poydevor tagi ju d a kam
yuk
k o 'tarish
qobiliyatiga
ega
b o 'lg an
to 'k m a
grunt
qatlam iga
tushib
qoladi,
bunday sharoitda
to'kilgan grunt qatlamini
butunlay
kesib o'tilib, poydevom i mustah-
m aqsadga m uvofiq b o ’ladi.
134
S t u r U i b e l g i l a r
Gruntlar mezo niy muzlash
chuq urlildariiuiig izochiziqlari
" Shuning о 'zi, kam tekshirilgtn nyonb
uchun
200 О
ООО
400 вООмя
Ь-m-l
I - <
9.2-rasm . Guruntlar ustki qatlamining muzlash chegarasini ifodalovchi xarita
Do'stlaringiz bilan baham: |