M e t r o L o g I y a V a s t a n d a r t L a s h t I r I s h

Я-arliahata kalisatkiflfai
(4.6), (4.7) va (4.15) tenglam alam i birgalikda yechsak, gaz 
yoki b u g' sarfini hisoblash form ulalari quyidagi shaldga keiadi:
D em ak, gaz va bug' sarfini hisoblash form ulalari suyuqlik 
sarfini hisoblash form ulasidan 
e
koeffitsiyentining mavjudligi b ilan
farq qiladi. Agar e = l bo'lsa, bu form ulalam i siqilmaydigan suyuq­
liklar uch un h am q o'llash m um kin. H isoblashni qulaylashtirish 
uch u n toraytirish qurilm asi teshigining yuzi o 'm ig a uning diam etri 
olinadi. B undan tashqari, tajribada b ir soatlik sarfdan foydalanish
(4.15)
(4.16)
Qm= c c -e -F j2 p A P ,
(4.17)
bu yerda 
e
— kengayish koeffitsiyenti.
£ = /
.
(4.18)
p.
1Ъ

---

qulay. Shuni n azard a tutib, b ir qato r o'zg artirishlard an so‘ng 
quyidagi soatli hajm iy va massaviy sarf form ulasiga ega bo'lam iz:
K o 'p in c h a sarfni tru boprovod d iam etri 
D
orqali ifodalash 
lozim bo'ladi. U nda „toraytirish qurilm asi m o du li" tushunchasi 
kiritiladi
A m aliyotda (4.22) va (4.23) form ulalam i quydagi ko'rinishda 
ishlatish m um kin:
Qm = 0 , 0 \ 2 5 2 - a - e - m - D 2yjp-AP,
k g /s o a t. 
(4.25)
(4.24) 
va (4.25) form ulalar asosiy hisoblash form ulalaridir. 
U lardan foydalanib, toraytirish qurilm alarining hisobi bajariladi 
va bosimlar farqini o'lchashga mo'ljallangan differensial m anom etr­
ning p aram etrlari tanlan ad i. Asosiy form ulalardagi q iy m atlar 
quyidagi birliklarda ifodalanadi: Д ш ш ; 
A P ,
 
k g k/m 2; p, k g /m 3.
G az sarifini o'lchaganda ko'pincha gaz holatini norm al holatga 
keltirish lozim. N orm al holatga keltirilgan quruq gaz hajm iy sarfini 
quyidagi form ula b o 'yicha hisoblanadi:
(4.19)