M e t r o L o g I y a V a s t a n d a r t L a s h t I r I s h

(d2Q)
yupqa diskdan 
iborat (4.5-rasm , 
a).
D iafragm a diski qalinligi 
E=0,05D2
d a n
oshmasligi lozim . D iafragm a teshigi silindrik qism ining uzunligi
0,005D20 

chegaralarda yotishi kerak. Qalinligi 0,02 
D
dan oshganda silindrik teshigi konus- 
s im o n q is m in in g q iy a lik b u rc h a g i 
30° < 


< 45° chegaralarda bo'lishi kerak.
D iafrag m a tru b o p ro v o d d ev oriariga 
nisbatan konsentrik shaklda o'm atiladi.
D iafragm a tayyorlashda uning materiali 
o'lch anay otgan m u hitn ing xususiyat- 
lariga k o 'ra tanlanadi. Standart diafrag­
m alar kam erali (4.5-rasm , 
b,
o 'q d a n
p a s t) b o ‘li«hi ш т к т г K a m e ra li 
diafragm alar diam etri 500 m m gacha 
b o 'lg a n tru b o p ro v o d lar u ch u n q o 'l­
laniladi. S tandart kam erali diafragmalar 
DK,
kam erasizlari (disklilari) 
DH
bilan 
belgilanadi.
4 .6 -rasm d a ko'rsatilg an standart 
soplolar qizdirilgan gaz, bug' h am d a 
agressiv su y u q lik lar sarfin i o 'lc h a sh
u ch u n ishlatiladi.
Oqimning kirishi tomonidagi teshik 
ravon dum aloqlangan, uning chiqishi 
to m o nidan silindrik nasadkada aylana­
digan qism i bor. Silindrik qism ining 
chiqish qirrasi o 'tk ir va to 'g 'ri to 'rtb u r­
chak shaklida bo'lishi kerak. C hiqish 
q irra sin i m e x a n ik s h ik a s tla n is h d a n
saqlash m aqsadida soplo uchi yo'niladi. 
4.6-rasm. Standart soplo.
4.5-rasm. 
Standait
diafragma.
77

---

4.7-rasm.
Qisqa va uzun venturi soplosi.
Soploning ichki silindrik qism i silliqlangan. Bosim lar farqi xuddi 
diafragm alardagidek halqali kam eralar (4.6-rasm , o ‘qdan baland) 
yoki alohida parm alanishlar (4.6-rasm , o ‘qdan past) yordam ida 
o'lchanadi. Diafragmalarga qaraganda soplolar korroziyaga chidamli, 
ifloslanm aydigan, o'lch ash aniqligi yuqori bo'ladi.
M avjud V enturi trubalari o ra­
sida kirish qism i standart soploniki 
kabi tayyorlangan trubalar norm al- 
lashtirilgan. Shuning uchun bunday 
to r a y tiris h q u rilm a la ri V e n tu ri 
s ta n d a r t so p lo si n o m in i o lg an . 
V enturi soplosi (4.7-rasm ) profili 
kirish qism i silindrik, o 'rta qismi va 
chiqishi konusdan tashkil topgan. 
Silindrik teshik bevosita konusga 
o'tishi kerak. Venturi soplosi chiqa­
rish konusi burchagi chegaralardan, 
tashqariga chiqmasligi lozim.
V enturi soplosi uzun yoki qisqa difiuzorli qilib tayyorlanishi 
m um kin. U zu n diffuzorli V enturi soplosining diam etri eng katta 
diam etrga teng bo 'lish i m um kin (4.7-rasm , pastki qism i), qisqa 
difliizorli Venturi soplosining diametri esa truboprovodnikidan kichik 
(4 .7 -ra sm , u stki qism i) b o 'la d i. U z u n V en tu ri sop lo si k am
i s h l a t i l a d i , c h u n k i 
ulam ing narxi qim m at 
va bosim y o 'q o tilish i 
qisqa V en tu ri sop lo - 
sinikiga nisbatan biroz 
kam . Q isqa V e n tu ri 
s o p lo s i k o n u s in in g
uzunligi va o 'rta silindr 
qism ining diam etri