M. Dáwletov, e. Dáwenov, D. SeyDUllAevA

rindi.  Aynalası  tım-tırıs.  ara-tura  sarı  shımshıq  shúykildeydi. 
Jiyegin  qalıń  súyrik  qaplaǵan.  Taslaq,  baǵanaǵı  kisiniń  aldı-
nan  búgin  de  qarsı  shıǵıp  tur.  Ol  kemesiniń  basın  qır 
jaǵaǵa  tiredi  de,  awzı  arqaǵa  qaray  ashılǵan  baraqtıń  qasına 
kelip  toqtadı.
Bul  jerdiń  aynala  dógereginen  teńizdiń  tanıs  iyisi  ańqıdı. 
Tos  basqan  awlar  uzın  sırǵawılda  jayıwlı  tur.  Kelgen  kisi 
usılayınsha  oylap  baraqtıń  ishine  kirdi.  Heshkim  joq,  tompa-
yısıp  balıqshılardıń  tósek  ornı  jatır.  Ol  dárhal  ǵırra  keynine 
qayttı.  Esiktiń  aldına  shıqqanda  ǵana  basın  joqarı  kóterip, 
baraqtıń  arqa  jaǵına  qaradı.  Quyash  ádewir  kóterilip  qalıptı. 
ol  qamıs  jaydı  tez  sholıp  ótti.  (Ó.A.)
65-shınıǵıw.  Kóshirip  jazıń.  Sóz  dizbeklerin  tawıp,  olardıń 
astın  sızıń.  Sóz  dizbekleriniń  qanday  grammatikalıq  qurallar  ar-
qalı  baylanısqanın,  baylanısıw  túrlerin  hám  sorawlar  qoyıw  arqalı 
mánilerin  anıqlań.
http://eduportal.uz

---

48
Kún  batıwǵa  aynalısıp  eńkeyip  baratır.  Mayda  shılpıldaq 
tolqınlar  jaǵadan  qashıp,  gá,  jaǵaǵa  jarmasıp,  samal  menen 
kún  boyı  oynaydı,  biraq,  keshke  taman  birden  toqtap  qaldı. 
Oyınǵa  baslı  sebepshi  bolǵan  samal  tawǵa  qaray  kózden 
ǵayıp  bolıp  ketti.
Balıqlar  da  azanda  hám  keshte  oynaǵandı  jaqsı  kóredi; 
móldir  suwdı  shılıpıldatıp,  olar  suw  betinde  úlken  hám 
kishkene  dóńgelekler  qaldıradı,  al  eń  qıńır  qıylıları  joqarı 
sekirip,  gúmis  qabırshaqların  jıltıldatıp:  maǵan  qarańlar,  biz-
ler  qanday  sulıwmız,  sulıwlıǵımızǵa  súysinińler,  degendey 
maqtanadı  (M.K.)
66-shınıǵıw.  Berilgen  gáplerdi  oqıń.  Basqarıwshı  baylanıstaǵı 
sóz  dizbeklerin  tawıp,  olardı  sorawlar  qoyıw  arqalı  qaysı  mánilik 
qatnasta  kelgenin  (tolıqlawıshlıq  pa  yamasa  pısıqlawıshlıq  pa) 
anıqlań.
1. Ízıldaǵan  samal  qoldı  qaltıratıp,  betti  tońdıradı. 
2. Kemedegi  kisi  tuppa-tuwrı  aldına  qarap  tur.  3. Aqjal 
tolqın  kók  aspandı  háwes  etkendey  joqarı  qaray  shapshıydı, 
qaytadan  teńizge  shuwıldaydı.  4. Quslar  tınısh  tappay  anda-
mında  ushıp-qonıp,  teńizdi  basına  kóterip  júr.  5. Barlıq 
zatlar  shilleniń  saqıy  kúninen  nár  alǵanday.  6. Ekinshi  bir 
tárepten  balıqshılar  kemeleri  menen  teńizge  túsip  kiyatır. 
7. Usı  waqıyalar  kemede  kiyatırǵan  jalǵız  adamnıń  basında 
bar.  8. Ol  ózi  áskerde  bolmasa  da,  kiyimdi  jıynaqlı  etip 
kiyiwge  ádetlenipti.  9. Móldir  qoy  kózli,  jası  otız  beslerge 
kelgen  bul  kisiniń  ústine  kiygen  jaǵalı  sarı  gimnastyorkası 
menen  putındaǵı  galufe  ózine  kútá  jarasıqlı.  (Ó.A.)
67-shınıǵıw.  Cifrlap  berilgen  hárbir  sóz  dizbeginiń  baǵınıńqı 
sóziniń  baǵındırıwshı  sóz  benen  qalay  baylanısqanın,  qanday  má-
nilik  qatnasta  turǵanın  hám  sóz  dizbeginiń  sıńarlarınıń  qanday 
sóz  shaqaplarınan  bolǵanın  aytıp  beriń.
1. Kósheni  tazalaw,  qalaǵa  qaytıw,  ıqlas  penen  oqıw,  ǵa-
washalardı  birlew,  awıldan  keliw,  demalısqa  shıǵıw,  suwda 
júziw,  parkte  qıdırıw,  kún  sayın  qatnaw,  dáryaǵa  qaray  ke-
tiw,  qálem  menen  jazıw.
2. Jaqsı  oqıw,  sulıw  jazıw,  qızıqlı  ertek,  sulıw  bezelgen 
jay,  joqarı  kóteriliw,  tómen  túsiw,  tez  kirip  shıǵıw,  keń 
http://eduportal.uz

---

49
jawırınlı  jigit,  shaqqan  bala,  sızılıp  aǵıw,  qamırdan  qıl 
suwırǵanday  etip  aytıw,  úsh  ret  qatnaw,  eki  aylanıw,  kóp 
qabatlı  jay.
3. Tawdıń  etegi,  kóldiń  suwı,  awıldıń  baǵı,  gúnjiniń 
japıraǵı,  Araldıń  balıǵı,  meniń  inim,  inimniń  kitabı,  qardıń 
suwı,  qoydıń  júni.