M. Dáwletov, e. Dáwenov, D. SeyDUllAevA

Suwǵa  ábden  qanǵan  jılqılar  asıqpay  jolǵa  shıǵıp 
aladı  da,  seyisxanaǵa  qarap  tasırlasıp  shawıp  ketedi. 
olar  quyrıqların  kóterip,  arman-berman,  ersili-qarsılı 
eleslep  júrip  kisnep,  tanawların  kóterip  oynaqlaydı. 
(Sh.A.)
Bul  keltirilgen  tekst  eki  abzactan  dúzilgen.  Teksttiń 
bólekleri — abzaclardı  mánilik  hám  grammatikalıq  jaqtan 
baylanıstırıwda  mısalda  dıqqat  etilgen  sózlerdiń  tákirar-
lanıwı,  sinonimler,  almasıqlar  qatnasqan.
Házirgi 
kórkem 
shıǵarmalarda 
tekst 
kóbinese 
monolog  (jeke  adamnıń  sózi)  hám  dialog  (eki  yamasa 
birneshe  adamnıń  sózi)  formalarında  dúziledi.
8-shınıǵıw.  Tekstlerdi  oqıń.  Olardıń  qaysı  stilge  qatnaslı  eke-
nin  hám  hárbir  teksttegi  gáplerdiń,  abzaclardıń  qalay  baylanısıp 
kelgenin  anıqlań.
http://eduportal.uz

---

11
I
Áy  meniń  qutlı  dalam,  házir  jıyın-terimnen  keyin  dem 
alıp  atırsań.  Házir  bul  jerlerde  adamlardıń  dawısı  esitil-
meydi.  Sen  óz  qoynıńda  ósip-óngen  ırısqı-nesiybelerdi  adam-
larǵa  berip  turǵannan  keyin  ayaq-qolın  bawırına  alǵan 
hayalday  bolıp  kósilip  jatırsań.  Sen  ele  adamlar  súrimge 
shıǵaman  degenshe  usı  taqılette  dem  alıp  jata  bereseń.  Há-
zir  bul  átirapta  sen  hám  men  barman.  Basqa  heshkim  joq. 
Sen  meniń  barlıq  ómir  tariyxımdı  bileseń.  Búgin  men  Su-
banqul  menen  Jaynaqtıń  hám  Áliymannıń  ruwxın  eske  alıp, 
olardıń  haqqına  tájim  berip  iyiletuǵın  kúnim.  Házirshe  men 
tiri  júrgenlikten,  olardı  heshqashan  yadımnan  shıǵarmayman. 
(Sh.A.)
II
Adamnıń  nan  haqqındaǵı  mashqalaları  máńgilik  hám 
sheksiz  mashqalalar.  Xalıq  eń  áhmiyetli  hám  strategiyalıq 
ónim  bolǵan  onı  áyyemnen-aq  hámme  nárseniń  tiykarı  dep 
kiyatır.  Házirgi  waqıtta  dán  tiykarǵı  mashqala.  Azıq-awqat 
baǵdarlamasın  orınlaw,  xalıqtı  azıq-awqat  ónimleri  menen  tá-
miyinlewdi  ádewir  jaqsılaw  boyınsha  keshiktirmeytuǵın  wa-
zıypanı  sheshiw  dán  jetistiriwge  oǵada  úlken  dárejege  bayla-
nıslı.
Bul  sózsiz  qıyın,  biraq  orınlanatuǵın  wazıypa.  («E.Q.»)
9-shınıǵıw.  Tekstti  kóshirip  jazıń.  Teksttegi  gáplerdiń  hám 
abzaclardıń  quramındaǵı  baylanıstırıwshı  qurallardıń  astın  sızıń 
hám  olardıń  qanday  xızmet  atqarıp  kelgeni  haqqında  túsinik  beriń.
«Taslaq»  bólimindegi  jumıs  pitkende,  kún  uyasına  qonıp 
edi.  Aldı  kesh  bolsa  da  Bekimbet  «Mayshı  jol»ǵa  qaray  jú-
rip  ketti.  Bundaǵı  oyı  óziniń  kapitanǵa  bergen  buyrıǵı  waq-
tında  orınlanadı  ma,  joq  pa  sonı  biliw  edi.  Eń  baslısı,  ba-
lıqshılar  menen  bir  tósekte  jatıp,  olardı  jigerlendire  túsiwdi 
de  oyladı.
Ol  «Mayshı  jol»ǵa  el  jata  keldi.  Qoslardıń  otı  óshken 
sirá,  bári  de  uyqılap,  dem  alıp  atırǵan  bolıwı  kerek.  Bul 
gezde  Nurımbet  maydanǵa  shıǵıp,  qarawıllıq  etip  edi.  Be-
kimbettiń  motorınıń  dawısın  tanıp,  ózi  qarsı  aldı.  (Ó.A.)
http://eduportal.uz

---

12