М. Башмаков. 11-мавзу. Захираларни бошқариш моделлари

Умумий қиймат тенгламаси.
Мавжуд захираларни сақлашнинг бутун даври билан боғлиқ харажатларни акс эттирувчи модел тузиш талаб этилади. Ушбу даврнинг давомийлиги аҳамиятга эга эмас, у бир кун, бир ой, бир йил ва ҳ.к. бўлиши мумкин. Ушбу ҳолатда биз бир йилга тенг бўлган даврни оламиз. Қуйидаги белгилашлар тизимини киритамиз:

2-расм. Асосий модел учун захираларни бошқариш схемаси.

D – маҳсулот захирасига бўлган йиллик талаб миқдори;
С₀ – берилган битта буюртманинг ўзгарувчан қиймати, сўм/1 та буюртма;
С_h – захирада маҳсулот бирлигини сақлашнинг ўзгарувчан қиймати, йил давомида бир бирлик маҳсулот учун, сўм;
С – захирадаги маҳсулотни бир бирлигини сотиб олиш баҳоси, сўм, бир йилда;
q – буюртма ҳажми.
Бир йилда захираларнинг умумий қиймати = Бир йилда берилган буюртманинг умумий қиймати + Бир йилда захирани сақлашнинг умумий қиймати
(сўм бир йилда)


11.3. Захираларни бошқаришнинг стохастик модели


q нинг оптимал қийматини аниқлаш учун дифференциаллаштириш операциясидан қуйидагича фойдаланамиз:

TC минимал қийматга эга бўлади, қачонки
ва ;
ва
агар бўлганда.
Фараз қилайлик,
, у ҳолда .
Бундан эса
, , бўлади.
Шундай қилиб TC минимал қийматга эга бўлади, агар (Уилсон формуласи) бўлса. Олинган буюртма ҳажми буюртманинг тежамли ҳажми деб аталади.
Товар захираларини тартибга солишнинг асосий тизимлари:
- Доимий ўлчамли буюртма тизими;
- Доимий даврли буюртма тизими;
- Доимий даврли буюртма ва иккита доимий захира даражали тизими;
- Иккита доимий захира даражали ва доимий бўлмаган даврли буюртма тизими;
- Ўз-ўзини тартибга солувчи тизимлар.