М авж уда қам идовл н и го ра с у л а й м о н о в а эски ўзбек ёзуви

1-топшириқ. Қуйидаги сўзларни ўқинг. «Ал» аниқлик артиклининг 
ёзипиши ва талаффузига диққат қилинг.
Ч,—
ўЬаЛ и-аАаИ! 
_)Д»Л 
3 й ^ ^ - »1-»Ч й^-0^!
_)11 ^ўуул^ў!\ 
Л ал) ^
...’'
Васла белгиси. Ёзувда (матнда) «ал» аниклик артикли (И>) 
таркибидаги алиф ҳарфи талаффуз қшшнмайдиган ҳолатлар ҳам учрайди. 
Буни билдириш учун алиф ҳарфининг устига сод (о-=>) ҳарфининг шаклига 
ўхшаш, аммо ундан кичикроқ ёзиладиган белги қўйилади. Бу белги «ал» 
аниқлик артикли (й)нинг алиф ҳарфи устига қўйилади ва у «васла» белгиси 
деб аталади.
«Васла» қўишш, бириктириш деган маъноларни англатади. Бу белги 
сўз кисмларининг қўшиб ўқилиши лозим эканлигини билдиради.
_ ) д 1 _ ^ а Л - З - ч
-
- 1 * 1 1 (__ я И Л а
-
Д Ў } /1 Д ] 1
2-топшириқ. Қуйидаги сўзларни ўқинг, васла белгисини тегишли 
ўринга қўйинг ва дафтарингизга кўчириб ёзинг.
Л Ь (_}^-1Ь <1
ал
Л 
й)У1 й ^ йз1даЛ й^с.
с ! ь - а й ' » 1
^1яЛ I Л и 
^>1иЛ аЛс.
1д. —Ч
Изоҳли сўзлар
хайр, хуш қолинг 
62
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ҳақиқат-бу^ 
ҳаёт б уло ги -^ч ^ оғ- 
моҳштни аниқлаш -о^ 
улуг дараж алн-О^
бутунлай-<3^ч 
худо хаққи-^ч 
аксинча
Шамсия еа қамария ҳарфлар
Араб алифбосида мавжуд йигирма саккизта ҳарф икки гуруҳга 
бўлинади:
1. Қамария (ой) ҳарфлари.
2. Шамсия (қуёш) ҳарфлари.
Қамарий ҳарфлар ўн тўртта бўлиб, улар «харфул-қамар» - ой 
ҳарфлари деб аталади ва қуйидаги ҳарфларни ўз ичига олади:
Иккинчи гуруҳ ҳарфлари эса, «ҳарфуш-шамс» - қуёш ҳарфлари деб 
аталади ва унга қуйидаги ўн тўрт ҳарф киради:
й с) 
-
5
= 
сй*
О
3
<_Н* (_Н й ^ ^
^ ^
Шамсий ҳарфлар «ал» аниклик артикли (й!) таркибидаги «лом» ҳарфини 
ўзига ўхшатиб талаффуз қилдиради, яъни уни шиддат билан айтишга мажбур 
қилади.
Қамарий ҳарфлар эса шиддат билан айтиб бўлмайдиган ҳарфлардир.
Агар сўз ой ҳарфлардан бирортаси билан бошланса ва бу сўз «ал» 
аниқлик артиьслини олган бўлса, лом ҳарфи тўлиқ талаффуз қилинади.
> 
а
-
у
а
 . ,^11
Агар шамсий ҳарфлар билан бошланадиган сўзлар «ал» аниқлик 
артиклини олса, артикль таркибидаги «лом» ҳарфи талаффуз қилинмайди. 
Бундай ҳолатда сўз бошидаги биринчи шамсий ҳарф иккнлантириб ўқилади.
£ _^1
1- 
топшириқ. Қуйидага сўз бирикмаларини ўқинг. Улар гаркибидаги 
Қ}'ёш ва ой ҳарфларини аниқланг.
I_и!^)ё. (Ллх11! ^ (1 'Г. 
1 
^ ’>! ♦ й ! ^1^^.
^ л 
1! с * 
й.'л" 
0 1 й$--^ й-1 2
- ^
А 
А -1 \ 11
ууь)\
2- 
топшириқ. Қуёш ҳарфларини олти қатордан дафтарингизга ёзинг ка 
ёд олинг. Қуёш ҳарфлари иштирок этадиган сўзлар асосида бешта гап тузинг.
63
www.ziyouz.com kutubxonasi

---