M. A. Yusupova San’atshunoslik iti direktori, Arxitektura doktori

y ord a -
m ida egallagan. Yaxlit tem ir-betonning egiluvchan plastik-ko‘lamli 
tu z ilis h
1 
Roshanadagi K apellada (1950—1954, Le Korbyuze, 48-rasm ) ifodalanga11-
66

---

Tokiodagi k ap su la-x o n ad o n li tu ra r- 
joy 
uyi (1970-yil, K .K urokava, 49-rasm ), 
metall asosli m in o ra la rg a o 'r n a tilg a n
3n’anaviy tek to n ik ta rtib d a n va plastik 
ifoda u y g 'u n lig id an ch etga chiqqanligi- 
ni nam oyish etm o q d a.
Yangi zam onaviy kapitalizm m e ’m o r­
chiligi olam i nafasi — soxta m odern izm
( u n in g
tarafdorlari C h.D jenkens, R .S tem
va C h.M ur) — tasodifiy shakllar y orda- 
mida hayratga soladigan kuchli taassurot 
qoldiradigan m avzuni izlaydilar.
Uning o m illarid an atro f-m u h it ho- 
disalariga b o 'y sin d irish , tarixiy assosi- 
atsiyalarga u n su rlarn i kirgizish, n okons- 
truktorlik va nofun k sio n al elem en tlarn i 
arxitekturaga q aytarib kirgizishdir.
Kapitalistik m e ’m orchiligi—ashyolar, 
konstruksiyalar, q u rilish tex n ik asi ta - 
raqqiyoti asosida, o ‘zining ijtim oiy chek- 
langanligi u ch u n ah olining talabini q o n - 
dirmaydigan, hayotga javob berm ay d i- 
gan, estetizm li (faq at sh ak lan chiroyli 
bo'lishga in tilgan) va form alistik (ras- 
miyatchilik) xarakterga ega b o ‘lgan, qator 
yirik va q iz iq a rli a lo h id a in s h o o tla ri
yaratildi. K o ‘p in ch a kom pozitsiyaga nisbatan reklam ali yondoshish, ashyo- 
laming nom utanosibligi, asim m etriya, obodonlashtirilgan m arkaz va shahar 
cheti xarobalari bilan q aram a-q a rsh ilik lar keskin ko‘zga tashlanm oqda.
49-rasm.
T okiodagi kapsula- 
x o n ad o n li tu rar-jo y uyi (1970-yil, 
K .K urokava).
N A Z O R A T SA VOLLAR1
!. K a p ita liz m
dav ri m e ’m o rch ilig in in g rivoji n im ad a?
2. 
E k le k tik a n im a ?
3. X IX —XX asr m e ’m o rc h ilik o q im la rin i qay silarin i bilasiz?
4. M odulor asoschisi kim ?
5. 
M o d u l tiz im i 
q a n d a y o m illarg a asoslangan?
6. 
K a p ita lis tik
m e ’m o rc h ilik qaysi xusu siy atlarn i o 'z id a barq aro rlash tird i?
67

---