M. A. Yusupova San’atshunoslik iti direktori, Arxitektura doktori

ChopayPtgah otlar, chavandozlar singari g ‘ayratga, kuchga va shavq-zavqqa 
to ‘lgan. R assom lar odam lar to m o n id a n shafqatsiz qirilayotgan hayvonlar- 
ning az<>binj k o ‘rsata olgan. O hular, yow oy i otlar va sherlarning halok 
b o ‘lish rf>an?arasi fojiali ko‘rsatilgan. Bo‘rtm aning tekis zam ini k o 'p m a ’noli 
K uchli va g ‘ururli sher azoblanib, o g ‘zidan qon qusm oqda.
M es^potam iya m adaniyatining oltin asri davrida eng katta shaharlari- 
dan 

qisrciida  zal m arkazida to 'r tta ustun joylashgan. Saroylar  ichkarida„ naqshirtkor b o ‘lib, sadaflar inkrustatsiyasi bilan bezatilgan. Ossi*ny^ shaharlari bahaybat q o ‘rg‘o n lar b o'lgan. M .a w . VIII asrd9  tik lan g^ n E^ur-Sharrukandagi Sargon 11 saroyi (h o zir X orsabad),  o ‘sha davr m ^’m t)rchiligi fikrlarining k o'lam i haqida ta sa w u r hosil  qiladi ( 7 . rasm ). $ aro y su n ’iy k o ‘tarilgan baland tepalikda (14 m ) tiklanib,  yuksalib turibdi, usti katta xarsangtosh bilan qoplangan, u ham shahar singari  devorlai bilan o'falg^n. U uch qismga b o ‘lingan (tantanali, xonadon va diniy  xonalar ichkari  ochijq  hovli atrofida m ujassam lashgan). M inora va hukm dor koshonalari yonida yettiqavatli po g‘onali rang,  barang zikku rat yuksalib turibdi (7 -a rasm ). U lkan darvozalar yonlarigj  o dam boshli, burgut q anotli, buqa qom atli — «shedu» haykali joylashgar,  edi. Y on tasvirga yana beshinchi qo'shilgan oyog‘i bam isoli b ir vaqtning  o ‘zida, u n i yurayotgan yoki to ‘xtayotganga o ‘xshatib yasalgan. Yaratuv-  chilamiAg fa.ntaziyasi tufayli paydo b o ‘lgan, ularda tabiatning kuch-qudratini  gavdalafltinivchi va sh o h n i him oya qilishga undaydi. B unday buqa yoki  sherlar (ieyafli barcha saroy darvozalari yonlarida joylashgan edi. Koshona  xonalari rang-barang bezaklar va b o ‘rtm alar bilan pardozlanar edi. O'zining  tekis, aniq v;j q at’iy ritm i b o ‘yicha, jiddiy qonuniyatlarga b o ‘ysungan tasmali  haykalsim oil b o ‘rtm alarda, yo afsonaviy qahram on G ilgam eshning sher  bilan jar»gi, Vojanglarni, shohlar jangovor yurishlarini, kuch-qudratini madh  qiluvchi m aVzular tasvirlangan. A ncl'a niukam m al b o ‘rtm alar N ineviyadagi A shshurbanapal saroyini  (m .a w . 6 6 9 ^ 6 3 5 -y il) bezagan. Bu yerda nafaqat qom atlarni chiqarishda  o 'sib borayQtgan jo ‘shqinlikda, kuchli va jonli chekankali lepkada, balki  hayotni yan