M. A. Raxmatullayev, B. I. Ganiyeva

Konsorsium tuzilishini rasmiylashtiring 
Konsorsiumning tuzilishini ko‘rsatuvchi strategik, taktik va tezkor 
yechimlarni aniqlash eng muhim qadamlardan hisoblanmog‘i zarur. 
Bitta mamlakatga moslashtirilib ishlangan ishlanma va rivojlantirilgan 
namunalar boshqa mamlakatlarda qo‘llashga mos kelmasligi mumkin. 
Milliy tafovutlar nafaqat konsorsiumning u yoki bu ko‘rinishini nima 
uchun va qanday tanlash nuqtayi nazaridan, balki qanday faoliyat 
ko‘rsatishi nuqtayi nazaridan ham konsorsiumni ishlab chiqishga kuchli 
ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Konsorsium yaratishda asosiy muammolarini 
yechishdagi ketma-ket tizimli yondashuv muhimdir. 
Strategik yechimlar: 
- Missiya va yuritish. Masalan, konsorsium elektron zaxiralarini sotib 
olish («buyimg club»), ta’lim dasturlari bilan ta’minlash, moliyaviy 
muammolarini yechish yoki birgalikda ishlatish uchun texnologiyalarini 
sotib olish kabilarni amalga oshira oladimi? 
- Xomiylik, masalan, konsorsium bugungi hukumat agentligi yoki 
hukumat qo‘llab-quvvatlaydigan agentlik, erkin o‘z-o‘zini ta’minlovchi 
notijorat tashkilot yoki oddiy tashkilot bo‘ladimi?
- Mablag‘ bilan ta’minlash, masalan, mablag‘ bilan ta’minlash 
manbayi davlat tomonidanmi, a’zolik tushumlari yoki pullik 
xizmatlardanmi?
Agar a’zolik tushumlari bo‘lsa ularning miqdori qanday 
aniqlanadi? 
Agarda tashkilot to‘laligiga ko‘pchiliklar tashkiloti bo‘lsa, hech 
qanday mablag‘ bilan ta’minlashga ehtiyoj bo‘lmaydi. Masalan, 
markazlashtirilgan hukumat dasturlari nashriyotchilar va sotuvchilar 
e’tiborini jalb qiluvchi yechimlarga ega bo‘ladi, lekin markazlashtirilgan 
byurokratiya esa ko‘pgina tashabbuslarni susaytirishi ham mumkin.
- A’zolik, masalan, konsorsiumga a’zolik kutubxonalarning turi va 
o‘lchamiga ko‘ra chegaralangan bo‘ladimi? A’zolikka tushadigan yangi 
arizalar yoki konsorsiumdan chiqish uchun arizalarga nisbatan qanday 
qarorlar qabul qilinadi? Foydali (bitimlar) kelishuvlar tuzish 
imkoniyatlariga ta’sir qilishda konsorsium xarakteri va qiymati 
bo‘ladimi? 
- Geografik egallab olish, masalan, konsorsium milliy, mintaqaviy 
(viloyat, tuman va h.k.) yoki lokal bo‘la oladimi?

---

124