M. A. Hamrayev d. A. Muhamedova d. X. Shodmonqulova

2-§. Uyushiq qator a`zolarining o`zaro aloqaga kirishuvi

Uyushiq qator a`zolari tenglashish yo`li bilan sintaktik aloqaga kirishadi. Bu aloqa teng bog`lovchilar va teng bog`lovchi vazifasidagi yuklamalar hamda bog`lovchisiz, faqat ohang, sanash ohangi orqali amalga oshiriladi. Sanash ohangi uyushuvchilarning bog`lovchilar yordamida aloqaga kirishganda ham mavjud bo`ladi.
Uyushuvchilar quyidagi bog`lovchilar yordamida aloqaga kirishadi:

1. 
   Biriktiruvchilar (va, hamda, ham): Uning tegrasida osmon benihoyat tiniq va ko`k ko`rinadi. (P.Qodirov). U yotoqxonaga borishga qaror berdi hamda narigi korpusga qarab ketdi. (P.Qodirov).
   

Na na inkor yuklamasi biriktiruv bog`lovchilar vazifasida kelib, inkor ma`nosini anglatish
uchun xizmat qiladi: Na hovlidan, na uyidan sado chiqdi (I.Rahim).
Biriktiruv bog`lovchisi va o`rnida -u (-yu), -da, na ... na yuklamalari ham qo`llanishi mumkin. Keyin chakmonning ikki yengini xurjunga o`xshatib yelkasiga tashladi-da, orqaga qaytdi. (P.Qodirov). Yigit qora qushlarni ko`rdi-yu, birdan sergaklandi. (P.Qodirov).
Biriktiruv bog`lovchisi va o`rnida bilan ko`makchisi ham bajarishi mumkin: Deraza bilan doska orasida qo`lini orqasiga qilib yurib, ma‘ruza o`qiyotgan surrang kostyumli barvasta kishi to`xtadi. (P.Qodirov).
Bilan yordamchisi va bog`lovchisi singari, juft–juft qo`llangan uyushuvchilarda har bir juft o`rtasida keladi: To`g`rilik bilan xiyonat, yolg`onchilik bilan diyonat chiqisha olmaydi. («Oz – oz o`rganib dono bo`lur»).

2. 
   Zidlovchilar (lekin, ammo, biroq): Tolibjon bolalarning beg`ubor, ammo almoyi– jalmoyi gaplaridan zavqlanib jimgina borardi. (S. Ahmad). Usta Qambar o`g`lini urmadi, so`kmadi, lekin bir–ikki oy u bilan gaplashmadi. (P.Qodirov).
   

Zidlov bog`lovchilar vazifasida –u, (–yu) yuklamasi ham qo`llanishi mumkin. Masalan: O`ttiz yildan beri shu qishloqda uy quribman-u, ... shu buloq ... Oyko`lni Oyko`l qilib turgan shu suv oldimizda oqqani uchun qadrsiz bo`lib yotganini sezmabman. (P.Qodirov).

3.