M. A. Azizov umumiy gigiyena va ekologiya tibbiyot kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma To‘rtinchi nashri

O‘quvchilar ishlaydigan ustaxona yorug‘, harorati me’yorida, havosi toza bo‘lishi kerak. Agar maktab binosi ko‘p qavatli bo‘lsa,




ustaxona birinchi qavatga, iloji bo‘lsa alohida binoga joylash- tirilishi kerak. Lekin ustaxonani yerto‘laga o‘xshash, qorong‘i, nam, sovuq binoga joylashtirish mumkin emas.
Ustaxonaning polini taxtadan qilish shart, agar sement yoki yer bo‘lsa, bolalar ishlaydigan joyda ularning oyog‘i ostiga taxta panjara yasab beriladi. Devor, ship, eshik va deraza romlari och bo‘yoqqa bo‘yaladi. Har bir darsdan keyin derazalarni ochib, xona havosi yangilanadi, ustaxonaning poli va asbob-uskunalari namlangan mato bilan artib qo‘yiladi.
Maktab ustaxonasining har bir xonasi 18—20 o‘quvchiga mo‘l- jallangan bo‘lib, sathi 66—70 m, har qaysi o‘quvchiga 3,0—3,3 m² dan to‘g‘ri kelishi kerak.
Duradgorlik, temirchilik ustaxonalari dastgohlar bilan jihozla- nadi. Dastgohlar ustaxonada 2—3 qator qilib joylashtiriladi, qatorlar o‘rtasidagi oraliq 120 sm dan, dastgohlar orasidagi masofa esa 80 sm dan kam bo‘lmasligi kerak.
Dastgohlarning kengligi 75 sm dan kam bo‘lmasligi, balandligi esa o‘quvchilarning bo‘yiga mos bo‘lishi lozim. Duradgorlik dastgohlarining balandligi quyidagicha bo‘ladi: o‘quvchining bo‘yi 120—127 sm bo‘lsa, dastgoh balandligi 65,5 sm, bo‘yi 129— 133 sm bo‘lsa, dastgoh — 70,5 sm, bo‘yi 134—141 sm bo‘lsa, dastgoh — 77,5 sm bo‘lishi kerak.
Temirchilik ustaxonasida esa o‘quvchi bo‘yi 120—127 sm bo‘lsa, dastgoh 75,7 sm, bo‘yi 128—133 sm bo‘lsa, dastgoh — 80,5 sm, bo‘yi 134—141 sm bo‘lsa, dastgoh 88 sm bo‘lishi lozim. O‘quvchining bo‘yi juda past bo‘lsa, uning oyog‘i ostiga taxtadan zinacha yasab beriladi.
Ustaxonada texnika xavfsizligi choralari ko‘rilgan bo‘lishi ke­rak. Ishlagan paytda yog‘och, temir, tunuka parchalari o‘quv- chini shikastlamasligi uchun uning ishlayotgan joyi bir metr balandlikdagi mayda sim panjara bilan to‘sib qo‘yiladi. Ustaxo- naga elektr asboblar xavfsizlik qoidalariga binoan juda ehtiyotlik bilan chegaralab joylangan, elektr toki ulaydigan knopka sathidan 3—5 mm chuqurlikda, ajratuvchi knopka esa tekislik sathidan

3.