M. A. Azizov umumiy gigiyena va ekologiya tibbiyot kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma To‘rtinchi nashri

§. MAKTAB BINOSINI REJALASHTIRISH VA UNGA

QO‘YILADIGAN GIGIYENIK TALABLAR
Maktablar qurilishi umumta’lim maktablarini loyihalash- tirishga doir qurilish me’yorlari va qoidalariga muvofiq ishlab chiqilgan namunali loyihalarga asosan olib boriladi.
Hozirgi paytda maktab binolarini loyihalashda 44 sinfga mo‘l- jallangan maktablar, 2 ta avtonom maktab va sport, madaniy- ommaviy hamda xizmat binolarini birlashtiruvchi umummaktab markazi ko‘zda tutiladi.
Maktabning o‘rni va turini tanlashda xizmat ko‘rsatish doirasi asosiy mezon hisoblanadi, maktabning xizmat doirasi bola- larning maktabga piyoda kelib-ketishini ta’minlaydigan, yoshi hamda tumanning iqlimiy xususiyatlari hisobga olingan bo‘lishi kerak.
Shaharlarda maktabgacha bo‘lgan masofa, ayniqsa, quyi sinf o‘quvchilari uchun 0,5 km dan uzoq bo‘lmasligi kerak. Maso- faning olis bo‘lishi o‘quvchilarning kun tartibini buzadi, uy vazifalarini bajarish va maktabdan tashqari ishlar bilan shug‘ul- lanishiga ajratiladigan vaqtini qisqartirib qo‘yadi. Darslar boshlanishidan oldin uzoq piyoda yurib kelish bolalarni char- chatib, aqliy ish qobiliyatini pasaytiradi.
Ob-havo noqulay kunlarda salomatligi zaif bolalarning ahvoliga salbiy ta’sir qiladi. Qishloq joylarda maktabgacha bo‘lgan masofa 3 km dan oshganda bolalarni maktabga olib kelishni uyushtirish zarur. Bu maktabni o‘quv-tarbiyaviy markazga aylan- tirish talablariga javob beradi, oila va maktab hamkorligini mustahkamlaydi.
Maktab binosi yo‘nalishiga ko‘ra har xil bo‘limlardan iborat. O‘quv bo‘limi 1—3 (ko‘pi bilan 6) sinfdan iborat o‘quv seksiya- larini o‘z ichiga oladi. Bularda tegishli rekreatsiyalar va sanitariya tarmoqlari bo‘ladi. 4—10—11-sinf o‘quvchilari uchun o‘quv kom- binatlari va laboratoriyalarda ham rekreatsiyalar va sanitariya tarmoqlari, mehnat ta’limi va kasb-hunar xonalari, o‘quv-sport xonalari bo‘ladi.




Madaniy-ommaviy ishlarga mo‘ljallangan bo‘limga: yig‘ilish- lar zali, ashula va musiqa xonasi hamda texnika markazi, jamoat tashkilotlarining xonalari, kutubxona bilan qiroatxona, to‘garak mashg‘ulotlari xonasi va kuni uzaytirilgan guruhlar xonasi kiradi.