Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Преференциал (имтиёзли) бож тўлови
– ривожланаётган 
мамлакатлардан келтирилган импорт молларига қўйиладиган 
бож тўлови. Божхона тарифларига қайд қилинадиган бож 
тўловлари қуйидаги уч кўринишда бўлади: 1) Адвалер бож 
тўлови – молнинг баҳосига нисбатан фоизда белгиланадиган 
ва ундириб олинадиган бож пули; 2) Специфик (ўзига хос) 
бож тўлови – молнинг оғирлиги, ҳажми ёки донасидан маълум 
бир сумма кўринишида ундириладиган бож пули; 3) Аралаш 
бож тўлови – моллардан бир вақтнинг ўзида ҳам адвалер ҳам 
специфик бож тўлови кўринишида ундириладиган бож 
тўлови. 
Преференция – 
иқтисодиётни мақсадга мувофиқ 
ривожлантириш ва тартибга солишда айрим соҳа ва 
тармоқлар, корхона ва ишлаб чиқариш турларига нисбатан 
берилувчи имтиёз, афзаллик ва устуворликлар.
 
Принципал-агент муаммоси
- «агент»нинг «принципал» 
топшириғи ва кўрсатмасини бажаришдаги ҳийласи (найранги). 
Ҳийла ишлатиш (найранг) ахборот асимметрияси ва «агент» 
фаолияти устидан назорат қилишнинг юқори даражаси 
туфайли мумкин бўлади. 
Прогрессив солиқ
ставкасида
даромад, объект кўпайиб 
бориши билан солиқ ставкаси ҳам ёнма-ён ўсиб боради. Бу 
ставканинг йилдан йилга камая бориши ишчи ва 
хизматчиларнинг меҳнат фаоллигини оширишга ҳамда 
даромадларининг ўсиб боришига имкон яратишга қаратилган. 
Ҳозирги кунда бундай ставкани қўллашдан мақсад пул 

---

- 289 - 
инфляциясини жиловлаш, пул муомаласини мустаҳкамлаш ва 
бюджетга салмоқли даромад тушишини қўзда тутади. 
Промесса 
– 1) шундай ҳужжатки, унга кўра облигация, 
ютуқли заём ёки лотерея билети эгаси (сотувчи) ютуқни, агар 
у ушбу облигация (билет)нинг яқин орадаги тиражига тўғри 
келса, маълум миқдордаги пулга бошқа шахсга (харидорга) 
сотиш мажбуриятини олади. Ютуқ чиқмаса, харидорнинг 
ҳамма мажбуриятлари тугайди; 2) облигация сотувчининг у 
тиражга чиққан ҳолда тўлаш тиражига ҳали чиқмаган ўшандай 
бошқа облигацияга ёки шунга ўхшаш ютуқли заёмга 
алмаштириб бериши ҳақидаги мажбурияти.