Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

 
Пировард маҳсулот 
– ишлаб чиқариш жараёни 
якунланган, шахсий ва унумли истеъмол қилишга тайёр 
бўлган маҳсулотлар.
Плюрализм 
– билим асослари ва унинг шаклланиши 
тўғрисида бир неча фалсафий қарашлар ёкибир муаммога 
турлича ёндашиш, фикрлар нинг турли – туманлиги. Масалан, 
мулк плюрализми мулк шаклларининг ҳилма –хиллигини 
билдиради.
 

---

- 286 - 
Позитив таҳлил
- иқтисодиётдаги мавжуд иқтисодий 
ҳодиса ва жараёнларни тушунтириш ва башоратлашда 
қўлланилувчи таҳлил усули.
Полис
(французча, италянча - тилхат) - суғурта 
қилдирувчининг суғурта тўғрисидаги шартномаси борлигини 
ҳуқуқий жиҳатдан тасдиқлаб турадиган ҳужжати, яъни 
шахсий ёки мулкий суғурта шартномаси тузилгани ва унинг 
шартлари ҳақидаги ҳужжат. Полис зарурат туғилганда, 
масалан суғуртачи томоннинг устидан судга арз қилинганда 
ёки кўрилган зарарни қоплашга ариза берилган пайтда 
кўрсатилади. Денгиз суғуртасида П. қуйидаги маълумотларни 
ўзида акс эттириши керак: битим тузувчи томонларнинг 
номлари, суғурта қилинувчи буюмларнинг тавсифлари, 
суғурта суммаси, юк жўнатиладиган ва бориб тушадиган 
портлар номи, суғурта мукофотининг суммаси, суғурта шарти, 
юкли трюм ёки палубада ташиш усуллари. Полис:мавзу 
бўйича:
 
Валюталаштирилган полис.
Денгиз суғуртаси бўйича 
тузилаётган П. валюталаштирилган ва валюталаштирилмаган 
бўлиши мумкин. Валюталаштирилган полисда суғурта 
суммаси кўрсатилган бўлади. Валюталаштирилмаган полисда 
кўрсатилган суғрурта суммаси олдида, одатда, яна алоҳида 
суғурта суммаси кўрсатилади. Бу суғуртачи ва суғурта 
қилдирувчи ўртасида тузилган битим бўйича бирон-бир 
ишончсизлик ва кўнгилсизлик бўлмаслигини таъминлайди. 
Амалиётда юкни суғурта қилувчи барча полислар валюта-
лаштирилган бўлади, чунки валюталаштирилмаган полисда 
жавобгарликни тадсиқловчи кўрсаткичлар етарли бўлмайди. 
Асосий (бош) полис - 
суғурта қилдирувчи олган ёки унга 
етказиб берилиши лозим бўлган барча юкларни суғуртачи 
жавобгарлигида маълум муддат сақланиши ва кўрсатилган 
муддатда 
етказиб 
берилиши 
ҳақида 
тўлиқ 
суғурта 
қилинганлигини тасдиқловчи полис. Суғуртачи асосий 
полисда кўрсатилган юкларни жўнатаётган пайтда суғурта 
қилдирувчига қуйида-гиларни етказишга мажбурдир: юк 
жўнатилаётган кеманинг номи, юк жунатилаётган йўл ва 

---

- 287 - 
суғурта суммаси. Суғурта қилдирувчи эса ўша талабга биноан 
полисни ёки суғурта сертификатини беришга мажбурдир. А. 
п.нинг афзаллик ва фарқли томони шундаки, унда кўрсатилган 
барча турдаги юклар ҳамма жойда, ҳар қандай муддатда ва 
қандай транспортда етказилиб бери-лишидан қатъий назар 
суғурта қилинган ҳамда ишончли ҳисобланади. Шундай 
қилиб, асосий полис юкларнинг доимий муддатга суғурта 
қилинганлигини англатади ва уларни доимо назоратда 
бўлишини таъминлайди.