Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Пропорционал солиқ ставкасида
объект қандай 
бўлишидан қатъий назар, бир хил улушдаги (пропорцияда) 
солиқ тўланади. Масалан, ҚҚС бўйича маҳсулотлар (ишлар, 
хизматлар) оборотига 20 фоизли ставка белгиланган бўлса, 
оборот 10 минг сўм бўлса ҳам, 100 минг сўм бўлса ҳам 
ҳаттоки миллион сўм бўлса ҳам ставка 20 фоиз тура беради, 
яъни улуш ўзгармайди.
Протекционизм
(фран. protectionnisme, лот. protectio – 
ҳимоя) – давлатнинг миллий иқтисодиётининг чет эл 
рақобатидан ички бозорни чет эл товарларининг кириб 
келишидан ҳимоя қилишга қаратилган иқтисодий сиёсати. 
Протекционизм 
экспортни 
рағбатлантириш, 
импортни 
чеклаш, импорт молларидан бож ҳақларини ошириш ва шунга 
ўхшаш бошқа тадбирларида ўз ифодасини топади
. 
Протекционизм – давлатнинг хориж рақобатидан ички 
бозорни ҳимоя қилиш сиёсати, мамалакатга олиб келинаётган 
товарларга юқори божлар белгилайди, айрим товарларни олиб 
келиш чекланади ёки умуман тақиқланади.
 
Пудрат – 
шартнома ёки хўжалик юритишнинг бир тури. 
Бир томоннинг иккинчи томон талабига кўра белгиланган 
ишни бажариши тўғрисидаги шартнома. 
 Пул - кредит сиёсати
– давлат томонидан иқтисодий 
ўсишни таъминлаш мақсадида пул муомаласини ташкил этиш 

---

- 290 - 
ва барқарорлигини таъминлаш учун амалга ошириладиган 
барча чора-тадбирлар мажмуи. 
Пул
- товар ва хизматларни айирбошлашда умумий 
эквивалентликдир.
 
пул — бу ҳамма товарларни сотиш ва 
сотиб олиш мумкин бўлган, умумий эквивалент ролини 
ўйновчи махсус товардир. Пул қуйидаги асосий
 
вазифалари 
бажаради: 1) қиймат ўлчови; 2) муомала воситаси; 3) бойлик 
тўплаш воситаси; 4) тўлов воситаси.
Пул
(инглизча сўз) - муваққат фаолият кўрсатиш 
характерига эга бўлган монололистик бирлашмаларнинг бир 
тури. Пулнинг биржа, патент ва бошқа шакллари бўлиши 
мумкин. Савдо пули иштирокчилари баҳони ошириш 
мақсадида бирор маҳсулотни сотишни кечиктириб, уни йиғиб 
қўйишни келишиб оладилар. Патент пули иштирокчилари эса 
ҳамкорликда патент йиғиш ва ундан фойдаланиш учун 
тузилади. Пулда умумий харажат ва олинган фойдани 
тақсимлаш тартиби ўрнатилади. 
Патентли пул 
- ўз иҳтиёрида 
бўлган патентлардан фойдаланиш ва лицензияларни сотиш 
мақсадида уюшган фирмалар бирлашмаси. Бу жараён 
натижасида вужудга келадиган харажатлар ва фойда суммаси 
иштирокчилар ўртасида тақсимланади. Бирлашма фаолият 
юритадиган ҳудуд чегаралан-майди. Патент мақсулотларига 
юқори баҳо ўрнатиш; патентдан фойдаланиб ишлаб 
чиқариладиган товарлар сонини аниқлаш; патентланиган 
товарларни маълум бир мамлакатларга киритмаслик ёки 
чиқармаслик; 
патент 
ҳуқуқини 
бузувчиларга 
қарши 
ҳамкорликда кураш олиб бориш ва шу кабиларни амалга 
ошириш 
патентли 
пул 
иштирокчиларининг 
асосий 
мақсадидир.