Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Ю 
Юк (груз) -
ташиб кетилаётган ёки ташиб келинаётган 
мол. 
Юкни
ташиш 
тавсифномаси 
унинг 
қуйидаги 
хусусиятлари йиғиндиси билан аниқланади: молларнинг 
физик - химик хусусиятлари, идишларга бўлган талаби ва 
жойланиш тартиби, ташиш шарти ва шу кабилар. Молнинг 

---

- 401 - 
юқорида кўрсатилган хусусиятларини инобатга олиб, 
юк
билан муомала қилищ қоидаси аниқланади. Масалан
: юкни
транспортнинг қайси тури билан ташиш кераклиги, қанақа 
порт жиҳозлари лозимлиги аниқланади. 
 Юк (мавзу бўйича):асосий юк (генеральный груз) 
- 
идишдаги ва яққол саналадиган юклар (яшиклар, қоплар, 
бочкалар ва шу кабилар). 
Уйиб, копламасдан ташиладиган, 
тўкиладиган юк 
- махсус ўралмаган, жойланмаган ҳолда 
ташиб келинадиган руда, кўмир, буғдой, ўғит ва шу кабилар. 
Қуйиб ташиладиган суюқ юклар 
- маҳсулот махсус идишларга 
қуйилиб ташиладиган юклар. Бунга нефть ва нефть 
маҳсулотлари, ўсимлик ёғи, спирт ва шу кабилар киради.
 
Хавфли юк -
ортиш, тушириш, қуйиш ва сақлаш пайтида 
ниҳоятда эҳтиёткорлик талаб этадиган юклар. Юқоридаги 
ҳолатларда салгина нотўғри ҳатти - ҳаракат қилинса 
портлаши, ёниши ёки транспорт воситаларининг жиддий 
шикастланишига олиб келиши, шунингдек одамлар ўлимига, 
куйиб қолиши, заҳарланиши ва нурланишига сабаб бўлиши 
мумкин. Шунинг учун бундай юкларни оддий юклар билан 
ёки тез айнийдиган ҳамда радиоактив юклар билан биргаликда 
ташиш мумкин эмас. 
Тез бузиладиган юклар 
- ташиш пайтида 
алоҳида ҳаво ва иссиқлик режимини талаб қиладиган 
маҳсулотлар — мева, сабзавот, гўшт, балиқ ва шу кабилар. 
Юк 
сиғдириш қобилияти (кема
) - кеманинг юк ташиш учун 
мўлжаллантан қисмининг умумий катталиги (ҳажми). Одатда 
бу катталик м3 да ўлчанади. Дон ва шу каби тўкиладиган 
юкларни ташиш вақтида трюмнинг катталиги, бошқа баъзи 
ҳолларда юкларнинг умумий сони ҳисобга олинади. Бироқ 
денгиз кемаси қабул қилаётгаи юк унинг сузишига халақит 
бермаслиги керак.