Луғат. Тузувчилар: Абулқосимов Ҳ. П., Абулқосимов М.Ҳ

Инсон ресурслари
–
бу зарур уқув-фаросатга, билим ва 
маҳоратга, ишлаш қобилияти ва малакасига эга бўлган жамият 
аъзолари, меҳнат аҳлидир, яъни инсон ресурслари ҳақиқий ва 
салоҳиятли ҳодимлардан иборат. 
Инсон ресурсларидан интенсив фойдаланиш
–
меҳнат 
фаолияти самарасини оширишни билдиради ва у меҳнат 
унумдорлигига асосланади. 
Инсон ресурсларидан экстенсив фойдаланиш
–
ишчилар умумий сонининг, меҳнатга лаёқатли аҳоли 
бандлигининг ўсиши, меҳнатга лаёқатлилик даврининг 
узунлиги, иш вақтининг узунлиги билан ифодаланади. 
Инсон салоҳияти (ходимнинг меҳнат салоҳияти) – 
инсоннинг (ходимнинг) муайян шароитларда ўз ишлаб 
чиқариш, иқтисодий фаолиятида маълум натижаларга эришиш 
ҳамда меҳнат фаолияти жараёнида ишлаб чиқаришдаги 
ўзгаришлар натижасида пайдо бўладиган янги вазифаларни 
бажариш учун ўзини такомиллаштиришга қаратилган 
жисмоний ва интеллектуал хусусиятлар ва қобилиятлар 
жамланмаси ҳисобланади. Инсон салоҳияти деганда қуйидаги 
хусусиятлар тушунилади: 1) 
жисмоний саломатлик;
2) табиий 
ва ишлаб чиқариш муҳитининг ноқулай таъсирига 
чидамлилик,
узоқ муддатли куч ва асаб зўриқишига 
бардошлик 
қобилияти
; 
3) 
ижтимоий - психологик хусусиятлар
: 
тасаввурларнинг барқарорлиги, хотира, нутқ, инсон характери, 
унинг ижодий қобилияти, умумий ва касбий билимлари, 
эътиқоди, ижтимоий тажрибани эгаллаш даражаси, ижтимоий 

---

- 152 - 
фаоллик; 4) 
ишлаб чиқариш - иқтисодий хусусиятлари: 
малака, ижтимоий таълим даражаси; касб тажрибаси, 
ташаббускорлик ва ишбилармонлик, бажарилаётган иш 
сифати ва тежамкорлик, ходимлар билан ўзаро муносабат, 
маъсулият, 
меҳнат 
интизоми, 
техника 
хавфсизлиги 
қоидаларига риоя этиш ва ҳоказолар. 
Иқтисодиёт бўйича 
1998 йилги Нобель мукофотининг лауреати Амартия Кумар 
Сеннинг 
назарий 
ишланмалари 
инсон 
салоҳиятини 
ривожлантириш муаммосига улкан таъсир кўрсатди
. Унинг 
1989 йилда “Ривожланиш имкониятларини кенгайтириш 
сифатида” асари эълон қилинган. Бу асарда “имконият нуқтаи 
назаридан” ёндошиш деб номланган усул қўлланилган эди. 
А.Сен ривожланиш жараёнини фақат моддий ёки иқтисодий 
фаровонликнинг ортиши нуқтаи назаридан эмас, балки инсон 
имкониятларини кенгайтириш жараёни сифатида таҳлил этди. 
Унинг нуқтаи назарига кўра, жамиятдаги аҳолининг турмуш 
даражасини даромадларнинг ўртача даражасига қараб эмас, 
балки одамларнинг ўзлари муносиб деб ҳисоблаган ҳаёт 
кечиришлари учун мавжуд имкониятлари бўйича баҳолаш 
лозим. У ижтимоий ривожланишнинг мақсади ишлаб 
чиқаришни чексиз кўпайтириш эмас, балки одамларнинг 
кўпроқ иш бажариш, билим эгаллаш, узоқ умр кўриш, 
касалликлардан ҳоли бўлиш ва ҳоказолар учун имкониятлар 
яратишда деб ҳисоблади.