Loyiha toshkent davlat yuridik universiteti

7-MAVZU. FUQAROLIK HUQUQINING OBYEKTLARI 
 
Fuqarolik huquqi obyektlari tushunchasi va tasniflanishi. Fuqarolik 
huquqi obyektlarining turlari:a) moddiy ne’matlar;b) nomoddiy ne’matlar.  
 
Fuqarolik huquqi obyektlari tushunchasi va tasniflanishi 
 
Fuqarolik  huquqining  obyekti  huquq  subyektlarining  harakatlari 
qaratilgan  moddiy  va  nomoddiy  ne’matlardir.  Faqatgina  qonunchilik 
obyekt  ustida  o‘rnatiladigan  huquq  va  majburiyatlar,  harakatlar  qonun 
hujjatlari  va  axloq  normalari  asosida  amalga  oshirilishini  talab  etadi. 
Xususan,  xavfsizlikni  ta’minlash,  insonlarning  hayoti  va  sog‘lig‘ini 
himoya qilish, tabiatni va  madaniy boyliklarni  muhofaza qilish yuzasidan 
ba’zan  fuqarolik  huquqi  obyektlarining  muomalada  bo‘lishi  cheklanishi 
mumkin.  
Bozor  munosabatlari  sharoitida  fuqarolik  huquqi  obyektlari  doirasi 
kengaydi. Masalan, obyekt sifatida xususiy mulk, qimmatli qog‘ozlar keng 
muomalaga  kirib  keldi,  intellektual  mulkning  yangidan-yangi  obyektlari 
(integral  mikrosxemalar  topologiyalari,  nou-xaular)  vujudga  keldi,  ishlar 
va xizmatlar doirasi kengaydi, tijorat siri mustahkamlandi.  
Fuqarolik huquqlarining obyektlariga ashyolar,  mol-mulklar,  mulkiy 
huquqlar,  pullar  va  qimmatli  qog‘ozlar,  ishlar  va  xizmatlar,  intellektual 
faoliyat natijalari, shaxsiy-nomulkiy huquqlar kiradi (FK 81-modda). 
Fuqarolik huquqi obyektlarini ikki turga, ya’ni moddiy (ashyoviy) va 
nomoddiy (noashyoviy) ne’matlarga bo‘lish mumkin. 
Ashyo  o‘zining  iqtisodiy  tayinlanishiga,  jismiy  va  boshqa 
xususiyatlariga ko‘ra quyidagicha tasniflanadi: