141
Muddatlarni hisoblash asoslari va tartibi
FKning 145-moddasiga muvofiq muddatlar aniq kalendar sana
(masalan, 2014 yil 3 noyabrda yoki 2014 yil 3 noyabrdan yoxud 2015 yil 3
maygacha) bilan, vaqt davrlari: yillar (masalan, uy-joy besh yil ijaraga
berilishi mumkin), oylar (masalan, pudrat shartnomasiga koʻra, pudratchi
olti oy ichida ishning natijasini topshirishi lozim), haftalar (masalan,
fuqaro bilan besh hafta mobaynida sut yetkazib berish toʻgʻrisida
shartnoma tuzilishi
mumkin), kunlar (fuqaro bilan besh kun
mehmonxonada yashash toʻgʻrisida shartnoma tuziladi), soatlar (masalan,
katamaran bir soatga prokatga beriladi) bilan belgilanadi.
Shu bilan birga muddat muqarrar yuz berishi kerak boʻlgan voqeani
koʻrsatish bilan ham belgilanishi mumkin (masalan, umrbod renta
shartnomasining muddati renta oluvchi yoki u koʻrsatgan shaxs hayot
boʻlgan davrgacha tuziladi). Muqarrar yuz berishi kerak boʻlgan voqea
bilan belgilanadigan muddatlar shartnomalar, bitimlarda foydalaniladigan
hodisalardan
farq
qilib,
bunda
fuqarolik-huquqiy
munosabati
ishtirokchilari voqea roʻy berishining aniq vaqtini bilmaydilar.
Masalan,
umrbod ta’minlash sharti bilan uy-joy (kvartira)ni boshqa shaxsga berish
shartnomasining muddati boshqa shaxsga beruvchi vafotiga qadar davom etadi.
Garchi boshqa shaxsga beruvchi fuqaroning vafot etishi muqarrar yuz berishi kerak
boʻlgan voqea hisoblansada, uning qachon roʻy berishi aniq boʻlmaydi.
Muddatlar belgilanishi va hisoblanishiga koʻra ikki turga boʻlinadi:
oʻrnatilgan vaqt davrlari (yillar, oylar, haftalar va shunga oʻxshash) bilan
belgilanadigan muddatlar va aniq payt (toʻlovni amalga oshirish kuni, ishni
bajarishning aniq sanasi) bilan belgilanadigan muddatlar. Odatda, aniq
payt bilan belgilanadigan muddatlar vaqt oraligʻi bilan belgilanadigan
muddatlar kabi oʻtishi boshlanmaydi, faqatgina belgilangan paytdagina
uning oʻtishi boshlanadi va ularni boshlanish vaqtini aniqlash hech qanday
fuqarolik huquqlarini amalga
oshirish muddatlari
fuqarolik majburiyatlarini
bajarish muddatlari
fuqarolik huquqlarini amalda boʻlish
vaqtini belgilaydigan
muddatlar,
cheklovchi(preklyuziv) muddatlar,
e’tiroz (pretenziya) muddatlari, kafolat
muddati, yaroqlilik muddati, tovarning
xizmat qilish muddati, tovardan
foydalanish, tovarni saqlash muddati,
da’vo muddati va boshqa
muddatlar
144
Bunday holatlarda nafaqat muddatning oxirgi kuni balki, tegishli
kunda amalga oshirilishi lozim boʻlgan harakatni bajarish vaqti ham
koʻrsatilishi kerak boʻladi (FKning 148-moddasi).
Do'stlaringiz bilan baham: