Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Mikroskopik  tekshiruvlar.  Ekspertiza  amaliyotida  mikroskopik 

uslublar  katta  ahamiyatga  ega  bo‘lib,  turli  ob’ektlar,  moddalar  ustida 

tadqiqot o‘tkazishda qo‘llaniladi. 

Ma'lumot  uchun!  Imkoniyatiga  qarab  ?id  tarqatuvchi  narsaning  o'zi 

(qo'lqop,  bosh  kiyim,  ro'molcha  va  shu  kabilar)  olib  qo'yilib,  zich 

yopiladigan  tiqinli  moslamaga  joylashtiriladi.  Bunday  qilishning 

imkoni bo'lmagan hollarda insondan tarqaladigan hid manbai iziga 20-

30 minut davomida hidni o'ziga yahshi singdiruvchi mahsus gazlama 

parchasi  qo'yilib,  keyinchalik  u  pintset  yordamida  zich  yopiladigan 

idishga  olinadi.  Qayd  etishning  bunday  uslubi  amaliyotda  juda  qo'l 

keladi. 

---

 

49 

Mikroskopik  uslub  ob’ektning  turiga  qarab  shu’la  yorug‘ida  yoki 

aks  etgan  yorug‘likda  o‘tkaziladi.  Ekspertiza  amaliyotida  borgan  sari 

ko‘proq  mikroskopik  uslub  qutblashgan  yorug‘likda  o‘tkazilmoqda. 

Bunday  uslub  kristall  moddalarni,  tabiiy  va  kimyoviy  tolalarini,  don, 

kraxmal, ayrim o‘simlik va hayvonot to‘qimalarini tadqiq etish imkonini 

beradi.  Bu  kabi  tadqiqotlar  yordamida  ko‘pgina  materiallarni 

identifikatsiyalash,  shuningdek,  ularning  tuzilmasiga  oid  farqlarni 

aniqlash  mumkin  bo‘ladi.  YAngi  uslublardan  biri-to‘lqin  hosil  qiluvchi 

elektron  mikroskopidir.  Ushbu  uslub  orqali  sirtga  ega  bo‘lib,  yuqori 

vakum  sharoitida  o‘z  tuzilmasini  saqlab  qoladigan  va  elektron  nurlari 

tarami ostida o‘zgarmaydigan ob’ektlarni tadqiq etish mumkin. 

To‘lqin  hosil  qiluvchi  elektron  mikrosnusxa  uslubidan  soch 

tolalarini  tadqiq  etishda  ularning  ajralish  mexanizmini,  tashqi  muhit, 

kimyoviy ishlov berish ta’siri izlarini aniqlash uchun foydalaniladi. 

To‘lqin  hosil  qiluvchi  elektron  mikrosnusxadan  ekspertiza 

amaliyotida  turli  materiallarning  zarralaridan  hosil  bo‘lgan  mikroiz 

belgilarini aniqlash uchun foydalaniladi. 

To‘lqin  hosil  qiluvchi  mikrosnusxa  yordamida  olingan 

to‘qimachilik  tolalarining  morfologik  belgilarini  mikroskopik  tadqiq 

qilish  asosida  tolalardan  hosil  bo‘lgan  mikroizlar  aniqlanadi  va 

taqqoslanadi.