Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

Fotoportretlar. 
Fotosuratda boshqa portretlardagi kabi asosan 
insonning yuzi aks etadi. Eng ko‘p tarqalgan fotosurat portretlari 
odamning ko‘krakkacha bo‘lgan qismi 3x4, 9x12 sm o‘lchovida 
tayyorlanadi va turli hujjatlarni rasmiylashtirish maqsadida bosh 
kiyimsiz to‘g‘ridan, yorug‘lik ustki va yonboshi tomonlaridan bir 
me’yorda berilib tayyorlanadi. Ba’zida bunday fotosuratning pastki o‘ng 
burchagi bo‘sh qoladi. 

---

147 
Tezkor-qidiruv va tergov ishlarida ko‘krakkacha, belgacha bo‘lgan 
qismlari, bo‘yi baravarida yakka va guruh shaxslar qatorida tasvirlangan 
fotosuratlar keng qo‘llaniladi. Bunday fotosuratlarga ko‘proq badiiy tus 
berilib tayyorlanganligi va odamning o‘ziga xos tashqi qiyofasi yuzining 
ayrim belgi alomatlari to‘liq aks etmasligi identifikatsiyaviy tekshiruv 
uchun bir qator qiyinchiliklarni tug‘diradi. 
Identifikatsiyaviy tekshiruv uchun ko‘p hollarda oq-qora 
fotosuratlar ishlatiladi, rangli portretlar kamroq uchrab turadi. Rangli 
fotoportretning oq-qora turlariga qaraganda tekshiruv uchun bir muncha 
qiyinchiliklar, hatto ikkilanishlarga olib keladi, chunki odamning tabiiy 
xos bo‘lgan rang xususiyatlari suratda bir muncha o‘zgarishi mumkin, 
shuningdek, rangli fotosuratlar yorug‘lik va quyosh nurlari ta’sirida 
rangi o‘chib o‘zgaradi. 
Fotosuratlarda aks etgan shaxsning yuzi, uning tuzilishi, ayrim 
belgilarini suratga olish jarayonida yorug‘likni qaysi tomondan 
berilganligiga qarab, bosh qismining to‘g‘ri-qiya tutib turishi va boshqa 
sababga ko‘ra u biroz o‘zgartirib yuborishi mumkin, shuning uchun 
fotoportret asosida shaxsni aniqlash ishini dastavval fotosuratdagi 
tasvirlangan odamning yuzini, uning qarashi (nigohi)ga, yorug‘lik qaysi 
tomondan berilganligi, boshning holati va hokazolarga e’tibor berish 
lozim. Bundan tashqari fotoportretda ayolning tasviri ifodalangan bo‘lsa, 
uning sochi, yuzidagi kosmetik moddalar (bo‘yalgan qosh, kiprik, lab) 
kabilar 
yuz 
tuzilishidagi 
haqiqiy 
belgilarni 
tasvirlash 
uchun 
qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Fotosuratda tasvirlangan, umum 
tuzilishni kuzatishda yuzning qaysi qismi (o‘ng, chap, pastki-yuqorisi) 
aniqroq aks etgan yorug‘lik nurlari bir xilda yoki qisman ayrim joylarini 
yoritganligini ajratib, shu nuqtalardagi belgi alomatlarini tasvirlash 
mumkin. YUzning tuzilishi undagi belgilarning fotosuratda aks etishiga 
boshning holati (rakursi) ta’sir etadi. SHuning uchun suratga tushirish 
vaqtida bosh yuqoriga yoki pastga, chap yoki o‘ngga qaratilganda yuz 
tuzilishidagi alomatlarning shu sharoitga ko‘ra biroz bo‘lsada o‘zgarishi 
ham inobatga olinishi lozim. 
Odam murdasining fotoportretini kuzatish va o‘rganishda uning 
tashqi qiyofasidagi (yuzi va ko‘rinarli qismlarida) jarohatlar murdaning 
o‘zgarish alomatlari (chirishi natijasida) hayotiy davrdagi tasvirdan 
ancha farq etadi. Ularga jiddiyroq e’tibor bermoq lozim. Ba’zida 
murdani yuzi fotosuratga tushirishdan oldin uning yuzidagi qon va 
boshqa moddalar yuvilib, jarohatlarni tekislash (tualet) o‘tkaziladi. 

---

148 
Bunday hollarda murdani ko‘zdan kechirish va fotosuratga olish 
jarayonida qayd etilgan bayonnoma bilan tanishib chiqmoq lozim.