Loyiha O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

E’tibor qiling! Sud ekspertizasi
– jinoyat sud ishlarini yuritishda 
ish holatlarini aniqlashga qaratilgan hamda sud eksperti tomonidan 
fan, texnika, san’at yoki hunar sohasidagi maxsus bilimlar asosida 
sud-ekspert tekshirishlarini o‘tkazish va xulosa berishdan iborat 
bo‘lgan protsessual harakat. 
2010 yil 1 iyundagi “Sud ekspertizasi to‘g‘risida”gi Qonunning 3-
moddasi 

---

317 
Tergovda va sud muhokamasida ishtirok etuvchi mutaxassislar 
ekspertiza muassasalarida ishlovchi ekspert, ilmiy xodim, rahbar 
mansablarida faoliyat ko ‘rsatuvchi shaxslar bo ‘lishi mumkin. Shuning 
uchun ular tergov harakatlarida mutaxassis sifatida ishtirok etgan bo 
‘lsalar, keyinchalik yana (ayrim holatlardan tashqari) jalb etilishi 
mumkin. Bu masala JPKning 78-moddasida ko ‘rsatilgan bo ‘lib, 
kriminalistika sohasidagi mutaxassislarga to ‘liq tatbiq etilishi mumkin.
Tergov harakatlarini tashkil qilish va o‘tkazishda tergovchi maxsus 
bilimga ega bo‘lgan mutaxassisni taklif etib, uning yordami, maslahati 
asosida ma’lum tadbirlarni amalga oshiradi: ko‘zdan kechirish, tintuv 
o‘tkazishda maxsus qidiruv asboblarini qo‘llash, izlarni qidirish, topish, 
ko‘chirib olish va qayd etish va boshqa masalalar shular jumlasiga 
kiradi.
Ekspertiza tayinlash va o‘tkazishda esa maxsus bilim ekspert 
xodimlari tomonidan qo‘llanilib, alohida tergov harakati sifatida 
tadqiqot o ‘tkaziladi.
Tekshiruv-tadqiqot natijalari ekspertning xulosasida aks ettirilib, 
jinoiy ish yuzasidan dalil manbai sifatida xizmat qiladi.
Sud ekspertiza fani nazariyasi va amaliyotida sud ekspertizalar 
turlari masalasiga katta e’tibor bilan qaraladi. Ekspertiza ob’ektlarining 
soni muntazam kengayib borishi o‘z o‘rnida kriminalistik masalalarni 
yechishda qo‘llaniladigan maxsus bilimlarning turlarini ko ‘payishiga 
olib kelmoqda. Bu esa ekspertizaning tubdan yangi turlarini yaratilishida 
va mavjud kriminalistik ekspertiza uslublarini takomillashtirishda o ‘z 
ifodasini topmoqda.
Sud ekspertizasini tasniflash turli asoslarga muvofiq amalga 
oshiriladi. Ular ichida ekspertizalarni bilim sohasiga qarab ajratish 
birinchi o ‘rinni egallaydi. Bu prinstip bo ‘yicha ekspertizalar turlari bir 
vaqtning o ‘zida uchta belgi bo ‘yicha ajratiladi: ekspertiza ob’ekti, 
predmeti va qo ‘llaniladigan uslublar (yoki bilim sohasi). Alohida har bir 
belgi bo ‘yicha ekspertiza turini belgilash anglashilmovchilikka olib 
keladi. Masalan, voqea joyidan topilgan o ‘q ham ballistika (o ‘q-