Logopedik ritmika

2.
 
LOGOPEDIK RITMIKANING TAMOYILLARI VA USULLARI 
Logopedik ritmika pand-nasihat va o‘ziga xos tamoyillarga quriladi. Ular 
o‘zaro bog‘langan va tarbiya, rivojlanish va nutqida buzilishi bo‘lgan odamlarning 
funksional tizimi korreksiyasining yagonaligini belgilaydi. 
Umumdidaktik tamoyillar
.
Tizimlilik tamoyili logopedik ritmikaning butun 
kursi materialini, nazariy holatlar va ularning amaliy ishlanganligini ketma-ket bayon 
etishni shart qilib qo‘yadi, kurs mavzularini yortish va uning ichidagi materiallarni 
taqsimlashni belgilaydi. Bu tamoyil turli-tuman nutqiy patologiyasi bo‘lgan 
shaxslarga nisbatan foydalaniladigan tadbirlarning barcha logopedik va logoritmik
majmui uchun majburiy hisoblanadi. Tizimlilik uzluksizlikda, muntazamlikda, 
turlicha nutqiy buzilishlarda (harakatlanish doirasi, mimikaviy muskullari, nozik 
ixtiyoriy motorika, eshitish diqqati, nutqiy eshitish qobiliyati, nutqning prosodik 
komponentlari va h.k.) u yoki bu funksiyalarni tarbiyalash va qayta tarbiyalash, 
rivojlantirish uchun ma’lum bir korreksion jarayonning rejalashtirilganligida o‘z 
aksini topadi. 

---

O‘z xarakteri bo‘yicha logoritmik mashqlar (ertalabki harakatli nafas-ovozli 
zaryadka, relaksatsiyaga mashqlar, unli tovushlar va qisqa qo‘shiqlarni kuylash, 
harakat va nutq ritmining uyg‘unligiga mashqlar va h.k.) bolalar va kattalarni 
belgilangan avaylaydigan-sog‘lomlashtiruvchi tartibga o‘rgatadi. Muntazam ravishda 
olib borilgan logoritmik mashg‘ulotlar ta’siri ostida organizmda va psixomotorikada 
turli tizimlarning ijobiy qayta qurilishi sodir bo‘ladi, masalan, yurak-qon tomir, nafas 
olish, harakatlanish, nutqiy harakatlanish, sensor va boshqalar. 
Logoritmik korreksiya ishlab chiqilgan harakatlanish malakalarini takrorlab 
turishni talab qiladi. Faqatgina sistematik ravishda ko‘p marotaba takrorlash 
orqaligina sog‘lom harakatlanishning dinamik stereotiplari yuzaga keladi. Samarali 
takrorlash uchun o‘zlashtirilganlarni takrorlash jarayoni variativ xarakter olishi: 
mashqlarni, bajarish shartlarini, usullarning turli-tumanligi, mashg‘ulotlarning 
mazmunidagi farqlarni o‘zgartirish uchun yangilari bilan uyg‘unlashtirish zarur. 
Mashqlarning variativligi mo‘ljalli-tadqiqot refleksini, qiziqish, hissiyotni uyg‘otadi, 
e’tiborni oshiradi. Ishlab chiqilgan dinamik stereotipga yangi qo‘zg‘atuvchilarni 
kiritish asta-sekinlikka amal qilish sharti bilan, shiddatli o‘zgarishlarsiz amalga 
oshirilishi darkor. I.V.Pavlov ta’kidlashicha, pedagogika (demak, logopedik ritmikada 
ham) asta-sekinlik va mashq qilish (trenirovka) ni asosiy fiziologik qoida deb 
hisoblash zarur.