Lim vazirligi

Bilimlаrni fаоllаshtirish uchun sаvоllаr

1. 
   Umumiy g’оvаklik kоeffitsiеnti qаndаy аniqlаnаdi?
   
2. 
   G’оvаklik kоeffitsiеnti birligi ... аniqlаnаdi?
   
3. 
   Kimni qоnuni bo’yichа piknоmеtrdа jins o’zining hаjmigа tеng suyuqlikni siqib chiqаrаdi?
   
4. 
   Sоlishtirmа vа hаjm оg’irlikni аniqlаshdа qаndаy suvdаn fоydаlаnilаdi
   
5. 
   YUmshаtilgаn kоn jinsi dеgаndа nimаni tushunаsiz
   

LАBОRАTОRIYA MАSHG’ULОTI № 8.

Bir o’qli siqilishgа chidаmliligini аniqlаsh.
Bir o’qli siqilishga chidamlilikni aniqlash. Chidamlilik - bu tog’ jinsining uni uni buzishga intilgan kuchlarga nisbatan qarshilik ko’rsatish qobiliyatidir. Agar tog’ jinsining ichki bo’lanishlari buzilsa u o’z chidamliligini yo’qotadi.

Chidamlilik tog’ jinslarini buzilishga olib kelgan kritik kuchlanishlar qiymati kattaligi bilan aniqlanadi. Bunday kuchlanishlar chidamlilik chegarasi deb ataladi. Quyidagi chidamlilik chegaralari mavjud siqishga - _sj, cho’zishga - _p, siljishga -

 _sd, bukilishga - _izg va h.k.z. SI (CI) sistemasida chidamlilikni o’lchov birligi -

Pa (Paskal), ko’proq kg/sm² birligi ishlatiladi. Chidamlilik yoki aniqrog’i tog’ jinslarining siqilishga chidamlilik chegarasi, ularning bir o’qli siqilishdagi vaqtinchanlik qarshiligi bilan aniqlanadi. To’g’ri geometrik shakldagi namunalarni tayyorlash uchun quyidagi asbob-uskunalar zarur: olmos toshli-diskali toshkesuvchi dastgoh, turli koronkali burg’ilash dastgohi, namunalar yuzasini tekislash uchun silliqlovchi dastgoh, gidravlik yoki mexanik press. O’lchov asboblari: shtangensirkul, lineyka, transportir, lekalo-lineyka va tog’ jinslarini yozib borish uchun jurnal.