Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

Sassiqpopishaklar (Upupidae) oilasiga bitta chug’urchuqdan kichikroq boshida (ensasida) kattakon kokilli toji, uzun, ingichka, biroz pastga qayrilgan tumshug’i bo`lgan oddiy sassiqpopishak (Upupa epops) kiradi. U, asosan yerda, daraxtda, tog’ etaklari va tog’larda 2000 m gacha balandlikda uchraydi. Yevropa, Osiyo va Afrikada tarqalgan. Qishlash uchun shimoliy hudulardan janubga uchib ketadi. O`zbekistonga mart oyining boshlarida uchib keladi. Sentyabr–oktyabrda uchib ketadi. Up-up-up-up lab ovoz chiqarib sayraydi. Sassiqpopishakning qanoti oq qora yo`l-yo`l, sarg’ish jigarrang. Urchish davrida bu qushlar juft-juft bo`lib yashaydi. Tanasining uzunligi o`rtacha 28 sm, vazni 70 g keladi.
Aprelning boshlarida eski daraxtlar kovagiga, bo`g’ot tagiga, devor yorig’iga 4-6 ta tuxum qo`yadi. Tuxumlari yumaloq, sutga o`xshash oq bo`lib, kulrang, ko`kimtir yoki sarg’ish g’ubori bor.
Tuxumini urg’ochisi bosib yotadi, erkagi esa urg’ochisini bu vaqtda boqadi. Inkubatsiya davri 15-20 kun. Uyasida ivirsiq, tashlandiqlar, tezak to`lib yotadi. Sassiqpopishaklar dumg’aza bezidan ham sassiq qoramtir suyuqlik chiqaradi, bu esa ularni dushmandan saqlaydi. Sassiqpopishaklar hasharotlardan, asosan qo`ng’izlar, buzoqboshi, chigirtka, pashsha va boshqa zararkunandalarni yo`q qilib foyda keltiradi. O`ljasini yutish uchun uni yuqoriga irg’itib, so`ngra tumshug’ini ochib tutib oladi.
Karkidon qushlar (Bucerotidae) oilasi ham ko`kqarg’asimonlar turkumga kirib, ular Osiyo va Afrikaning tropik o`rmonlarida yashaydi. Tumshug’i keskin pastga egilganligi va tumshug’ining ustida katta shoxsimon o`simtasi borligi uchun karkidon qush deb nom berilgan. Tanasining uzunligi 50 sm dan 165 sm gacha, vazni esa 15 g dan 4 kg gacha boradi. Karkidon qushlarning dumi uzun, barmoqlari bir-biriga birikkan. 45 ta turi bor. Ho`l mevalar va hasharotlar bilan oziqlanadi. Daraxt kovagiga uya quradi. Uyasiga 1-5 ta tuxum qo`yadi, tuxumini urg’ochisi bosib yotadi. Inkubatsiya davri 1 oy. Erkagi uya teshigini loy bilan shuvab qo`yadi, uyasida ozroq teshik qoldirib, erkagi shu teshik orqali urg’ochisini va tuxumdan chiqqan jo`jalarini boqadi. Bu jarayon 3 haftacha davom etadi. Tipik vakillaridan biri ikki shoxli kalao (Buceros bicirnis) hisoblanadi.