Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

Ko`payishi. Amfibiyalarga qarshi o`loroq, sudralib yuruvchilar, quruqlikda urchib, quruqlikda rivojlanadi. Suvda yashaydigan turlari ham urchish davrida albatta, quruqlikka chiqadi.
Sudralib yuruvchilarda urug’lanish ichki. Amfibiyalardan farq qilib, sudralib yuruvchilarda lichinkalik davri bo`lmaydi va tuxumdan chiqqan bolalari ota-onasi yashaydigan sharoitda yashaydi. Gatteriyani hisobga olmaganda, barcha repteliyalarda qo`shilish organi bor. Urchish davrida ularning faolligi oshadi. Ko`pchilik sudralib yuruvchilar terisimon yoki qattiq ohak po`choq bilan qoplangan tuxum qo`yadi. Amfibiyalarga nisbatan sudralib yuruvchilarning tuxumlari yirik bo`ladi. Reptiliyalar tuxumlarida oziq moddalari ko`p bo`lganligi uchun ularning embrionlari metamorfozsiz rivojlanadi. Sudralib yuruvchilar amfibiyalarga nisbatan ancha kam tuxum qo`yadi. Buning sababi, sudralib yuruvchilarning ko`pchiligida nasl uchun g’amxo`rlik qilishning namoyon bo`lishi (tuxumlarini yerga ko`mib qo`yishi, uya qurishi) hamda qalin tuxum po`chog’ining paydo bo`lishi bilan bog’liq. Tuxum po`chog’i tuxumni mexanik ta`sirlardan, qurib qolishdan va har xil bakteriyalarning yuqishidan himoya qiladi. Barcha reptiliyalarning tuxumlari ustki tomondan tolali qobiq bilan qoplangan. Bunday tolali qobiqqa kaltsiy tuzlari shimilishi natijasida ohak po`choq hosil bo`ladi. Timsohlar va toshbaqalarda yana embrional rivojlanishni ta`minlovchi suv zahirasi bo`lgan oqsil qobiq ham bo`ladi (134-rasm).
Reptiliyalarda tuxum yo`lining ayrim qismlaridan hosil bo`ladigan tolali va oqsil qobiqdan tashqari, nihoyatda katta ahamiyatga ega bo`lgan amnion, seroz, allantois qobiqlari ham hosil bo`ladi. Bu qobiqlarni embrion qobiq deyiladi. Boshlang’ich rivojlanish davrida embrion sariqdonga botgan bo`ladi. Embrion bosh qismining oldingi tomonida amniotik qavat paydo bo`ladi. Bu qavat orqaga qarab o`sib embrionga tutashadi va amnion bo`shlig’i suyuqlik bilan to`ladi (135-rasm).
Sudralib yuruvchilar, asosan 20-30 tadan, ayrim timsohlar va toshbaqalar esa 50-100 tagacha tuxum qo`yadi. Kichik kaltakesaklar bir yilda bir necha marta 1-2 tadan tuxum qo`yadi. Ba`zi bir kaltakesaklar-kavkaz qoya kaltakesagi (Lacerta armeniaca) partenogenez yo`li bilan ham ko`payadi, ya`ni urug’lanmagan tuxum qo`yadi. Bunday turlarning populyatsiyasi faqat urg’ochi individlardan tashkil topadi.