Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи



Download 30,53 Mb.
bet135/364
Sana12.07.2022
Hajmi30,53 Mb.
#781312
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   364
Bog'liq
Зоология дадаев

Siklliligi. Amfibiyalarda kecha-kunduz va fasl siklliligi bor. Amfibiyalarda tinch va faollik davrlari to`g’ri tartib bilan almashinib turadi. Qurbaqalar, bo`z baqalar, tritonlar kabi quruqda yashaydigan turlari (quruqlikda yashagan davrida) kechasi faol bo`ladi, chunki ular namlik va haroratga ko`p jihatdan bog’liqdir. Jerlyankalar, yashil baqalar yozda sutka davomida faol hayot kechiradi.
Fasl siklliligi ham har xil harorat va namlik sharoitlarida turlicha bo`ladi. Harorat va namlik doimo bir xil bo`ladigan tropik o`rmonlarda fasl va sutkalik siklliligi bo`lmaydi. Harorat yuqori bo`lgan joylarda yomg’irgarchilik va qurg’oqchilik davrlari o`zgarib turadigan joylarda yillik sikllilik yaqqol ko`rinadi.
Qurg’oqchilik davrida amfibiyalarning quruqlikda yashaydigan turlari uyquga ketadi. Ular qurg’oqchilik boshlanishi oldidan limfa bo`shliqlarini suv bilan to`ldirib, yerga chuqur ko`milib oladi va shu yerda yozgi uyquga kiradi.
Subtropik o`rmonlardan boshlab harorat yil fasliga qarab o`zgarib turadigan qutblar tomoniga borgan sari endi namlik emas, balki harorat fasl siklliligiga ta`sir ko`rsatadigan asosiy omil bo`lib qoladi. Bunday paytda qishki uyquga ketiladi. Umuman, qishki uyqu joyning iqlim sharoitlari va turning biologik xususiyatlariga qarab har xil muddatga cho`ziladi. Masalan: yashil baqaning qishki uyqusi, ko`l baqaning qishki uyqusiga qaraganda bir oy qisqa bo`ladi. Amfibiyalarning qishlaydigan boshpanasi ham turlicha bo`ladi.
MDHda o`rtacha sutkalik harorat +8 +12C ga pasaysa va kechasi +3 +5C bo`lsa, amfibiyalar qishlash joylariga qarab ko`cha boshlaydi, oktyabrdan boshlab qishlash joylariga borish uchun qilingan migratsiyada ba`zi turlar bir necha kilometrga borishi mumkin. Yashil baqalar, o`t baqalari suvda (daryo, ariq, ko`l) gala bo`lib chuqur, muzlamaydigan joylarda (tosh ostida, suvo`tlari orasida yoki loyga ko`milib) qishlaydi.
Qurbaqalar, chesnochnitsalar, jerlyankalar, o`tkir tumshuqli baqa, sala-mandralar va tritonlar quruqlikda (chuqurliklarda) qishlaydi, ya`ni ular kemiruvilarning inlarida, chuqurchalarda, yerto`lalarda, ildiz chirindilarida, tosh va to`nkalar ostida qishlaydi. Qishda ularda modda almashinuvi juda susayadi. Buyraklaridan suv ajralishi kamayadi.
Amfibiyalarning miqdori yil davomida o`zgarib turadi. Ular miqdorining kamayib ketishiga sabab qurg’oqchilik hisoblanadi. 1-2 yil ichida ularning miqdori necha o`n barobarlab o`zgarishi mumkin. Qurg’oqchilik davrida, qish sovuq kelganda va suv havzalarida suv qurib qolganda amfibiyalar sonining keskin kamayishiga va birichi navbatda itbaliqlarning halok bo`lishiga olib keladi.



Download 30,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   131   132   133   134   135   136   137   138   ...   364




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish