Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

2-rasm. Astsidiyalar lichinkasining tuzilishi: 1 - birikish so`rg’ichlari, 2 - og’zi, 3 - endostil,
4 - miya pufakchasi, 5 - ko`zchasi, 6 - kloaka teshigi, 7 - ichagi, 8 - nerv nayi,
9 - xordasi, 10 - yuragi.

Astsidiyalar lichinkasining ikki yoni qisilgan, uzun muskulli dumi bor, dumi yordamida suvda tez suzadi. Dumining ichida haqiqiy xorda bor, xorda ustida esa nay shaklida markaziy nerv sistemasi o`rnashgan. Lichinkada ko`zcha va muvozanat saqlash organi statotsist ham mavjud. Halqumi kichkina, jabra yoriqlari ham bir nechta, xolos. Demak, astsidiyalar lichinkasi xordalilarga xos bo`lgan hamma xarakterli belgilarga ega.

Astsidiyalar lichinkasi tuxumdan chiqqandan keyin bir necha soat o`tgach, uzog’i bilan bir kecha-kunduzdan keyin maxsus o`simtalari, ya`ni yopishish so`rg’ichlari yordamida suv ostidagi birorta substratga yopishib, metamorfozni boshidan kechiradi. Bunda lichinkaning dumi va dumidagi muskuli, xordasi, markaziy nerv sistemasining ko`p qismi butunlay yo`q bo`lib ketadi. Nerv sistemasining qolgan qismi zichlashib, nerv tugunchasiga aylanadi, sezuv organlari batamom yo`qoladi.
Lichinkalik davrida shakllanib kelayotgan tashqi tunika qavati juda tez o`sadi. Halqumi va orqa ichak ochiladigan atrial bo`shliq kattalashadi, jabra yoriqlarining soni ko`payadi. Og’iz va anal teshiklari yuqoriga joylashadi. Natijada harakatchan lichinka harakat qilmay bir joyda yashaydigan qopsimon voyaga yetgan astsidiyaga aylanadi va tashqi tomondan qalin qobiq - tunika bilan o`ralib oladi.
Astsidiyalar kurtaklanish orqali jinssiz yo`l bilan ham ko`payadi. Bunda ularning qorin tomonida kurtak hosil qiluvchi stolon deb ataladigan bo`rtma hosil bo`ladi. Shu bo`rtmada kurtaklar paydo bo`ladi va astsidiyaning barcha organlari ushbu kurtaklardan yuzaga keladi. Yakka astsidiyalarda kurtak stolondan ajralib chiqib, yakka astsidiyalarga aylanadi. Koloniya bo`lib yashaydigan astsidiyalarda esa kurtak ajralmasdan ona astsidiyalarda qoladi. Shunday qilib, lichinka xordalilar yoki qobiqlilar tuban darajadagi xordalilarning regressiv tarmog’i hisoblanadi. Bular tuzilishining ontogenezida ham va filogenezida ham soddalashib boradi, harakat qilib hayot kechirish usulidan bir joyga yopishib hayot kechirish usuliga o`tgan hayvonlardir.