Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

Tuban primatlar yoki chala maymunlar (Prosimii) kenja turkumiga hasharotxo`rlar bilan maymunlar o`rtasida birmuncha oraliq holatni egallagan kichik va o`rtacha kattalikdagi sutemizuvchilar kiradi. Chala maymunlarning tumshug’i maymunlar tumshug’iga nisbatan uzun va miya qutisining bo`shlig’i kichikroq bo`ladi, ko`z kosalari suyak to`siq bilan chakka chuqurchasidan to`la ajralmay, ikki yon tomonga va biroz oldinga qaragan, ikkala oyoqlaridagi bosh barmoq boshqa barmoqlariga qarama-qarshi turadi, barmoqlarining bir qismida qayrilgan changal tirnoqlar bo`lsa, bir qismida yassi tirnoqlar bo`ladi. Chala maymunlar tunda faol, daraxtlarda yashaydi. Asosan mevalar bilan oziqlanadi, ba`zi vakillari hammaxo`r, hasharotlar bilan ham oziqlanadi.
Lemurlarni dumi uzun, mo`ynasi qalin, bachadoni ikki shoxli, sut bezlari so`rg’ichlari 1-3 juft bo`ladi. Chala maymunlar, asosan Janubiy Osiyo va Afrikada, ayniqsa, Madagaskar orolida ko`p tarqalgan. Ko`pchiligining keyingi oyoqlari oldingilariga nisbatan uzun. Juni qalin, yumshoq. Tishlari o`zgaruvchan, 18 ta dan 36 ta gacha boradi. Miya burmalari nisbatan kam.
Chala maymunlar kenja turkumiga 6 ta oila va 90 ga yaqin tur kiradi. Ular tropik Afrika (lorilar), Madagaskar oroli (lemurlar, indrilar, qo`loyoqlar), Osiyo va Malayziya arxipelagida (tupaylar, lorilar, uzun tovonlar) tarqalgan
(230-rasm). Ko`proq tunda faol. Kichik guruh bo`lib, juft-juft yoki yakka-yakka holda yashaydi. Bo`g’ozlik davri 2-5 oy, 1-4 ta (ko`pincha 1 ta) bola tug’adi. Lemurlar va lorilar tutqunlikda ham ko`payadi. Quyida ayrim oilalari to`g’risida ma`lumotlar keltiriladi.
Tupaylar (Tupaiidae) oilasi vakillari Janubi-Sharqiy Osiyo o`rmonlarida, ya`ni Hindiston, Xitoy va Filippin o`rmonlarida, butazorlarda va daraxtlarda yashaydi. Oddiy tupaylar bo`yining uzunligi 16-25 sm, og’irligi 160-200 g kelsa, mitti tupayning uzunligi 10-17 sm va og’irligi 30-60 g keladi. Dumi uzun va baroqli. Tumshug’i cho`zinchoq. Ular 1-4 ta bola tug’adi. Bolalarini ko`zi yumuq, tanasi junsiz bo`ladi.