Lektsiya 19. Tema. Zarafshan ekonomikalıq rayonı hám quramlıq bólimlerinıń sıpatlamasi Jobası

Transport hám sirtqi ekonomikalıq baylanisları. Ádette, úlken aymaqlarg’a iye bolg’an aymaqlarda tiykarinan olardiń ishki bólimlerinde transport infrstrukturasi rawajlaniwi mashqalaları áhmiyetli boladı. Wálayattiń tiykarg’ı transport jolları oniń oazis bóliminen ótgen. Bul jerde Buxara- Túrkmenabad (dáslep Sharjoy), Buxara-Qarshi temir jolları ótgen, Buxara qala hám Tashkent ortasında tez júrer elektropoezd qatnawi jolg’a qoyilg’an. Wálayatta qatar temir jol beketleri bar. Olardiń eń úlkeni hám áyyemgisi “poezd gudogi menen tuwilg’an” Kogon esaplanadı. Házirgi kúnde ol áhmiyetli transport túyini waziypasın atqaradı. Sonday-aq Qarakól, Olat beketleri de bar, biraq Nawayi-Úshqudiq-Nókis temir joliniń iske túsiwi múnásibeti menen bul beketlerdiń áhmiyeti bir az páseydi. Buxara (Kogon)-Samarqand –Qarshi “Úshmúyeshliginde” Buxara qala sida ózine tán. Tasgúzar-Baysun-Qumqorg’an joliniń iske túsiriliwi Buxara-Qarshi-Termiz joliniń qáliplesiwi hám rawajlaniwina imkan beredi. Áyen waqitta Buxara-Gazli-Nókis avtomobil joli-Úlken Ózbek joliniń da áhmiyeti artip barmaqta. Mámleketimizde qabil qiling’an “Ózbekstan Milliy avtomagistrali” Mámlketlik dástúri sheńberinde bul traktta ońlaw hám keńeytiw, jol boyi infrstruktura, servis tarawin rawajlandırıwda úlken isler alip barilmaqta. Sirtqi ekonomikalıq baylanislarda tiykarg’ı bólim, yag’niy eksporttiń 77,2% hám importtiń 68% “uzaq sirt” mámleketleri menen alip bariladı. Eksportta birinshi orında Qarawılbazar, ekinshi Buxara qalasi, úshinshi G’ıjduvan, tórtinshi Buxara hám besınshi Romitan rayoni turadı. Biraq Bobkent rayoniniń eksport imkaniyati pás.
Wálayat sotisal-ekonomikalıq halatiniń aymaqlıq pariqları. Shól shárayatinda ishki ekonomikalıq rayonlastiriw júdá qiyin ilmiy másele esaplanadı. Sebebi, ekonomikalıq imkaniyat hákimshilik bóliniwge boyisınbag’an halda tiykarinan wálayattiń oazis bóliminde, yag’niy Buxara-Qarakól oazisınde jaylasqan. Bunda Buxara, Kogon, G’ıjduvan, Qarakól siyaqli qalalardiń áhmiyeti úlken, “resurs” qalalar-Gazli hám Zafarabad tar qániygelesiw ózgesheligine iye. Shól landshafti ekonomikalıq landshaft bir-birine onsha mas kelmeydi.