Лекция Жалпы инновация түсінігі. ҚР инновациялық қызметтер туралы заңы. Инновациялар мен инновациялық тиімділік түрлері

16 лекция
4. Интеллектуалды меншіктің құқ ретінде мазмұны
5. Дүниежүзілік интеллектуалы меншік ұйымның қызметі, принциптері, терминалогиясы.

4. Казіргі замаңда зияткерлік меншікті қорғаудың үш негізгі түрі қолданылады: патент, авторлық құқық, товар белгісі.

Патент – бұл құжжат өндірістік меншікке құқықты және осы құқықтың көлемін белгілейді.
Патент - әр түрлі саладағы жаңалық ашқан адамға өзі ашқан ерекше жаңалықты пайдалануға рұхсат беретін куәлік.
Идея патент қабілетіне ие болады, егер ол 3 негізгі талабқа жауап берсе:
- жаңа болса;
- ой еңбегі натижесінің дәрежесінде болса;
- өндіріске қолдануға жараса.
Ой еңбегі шығармасы жаңа болып есептелінеді егер ол техника дәрежесінде белгілі болмағанда.
Патент қабілетине ие емес деб саналады:
- ғылыми теориялар, математикалық методтар;
- шаруашылықты ұйымдастыру және басқару әдістері;
- қағидалар;
- ой операцияларын орындау әдістері;
- есеп машиналарының алгоритмы және программалары;
- ғимараттарды территорияларда жоспарлау жобалары мен схемалары;
- осімдіктердін сорты, жануарлардың породасы т.б.
Патентің өзгеше қасиеті болып олардың өздерінің басқа өнер-табыстарын ойлап табуға қажетті ең жаңа ақпараттарды қамтып алғандығы есептелінеді.
ҚР өкілді мемлекеттік орган болып мемлекеттік патенттік ұйым «Казпатент» есептелінеді. Қорғау құжжат формасын, автор куалігін, олардағы мәліметтер құрамын Казпатент белгілейді.
ҚР заңы бойынша авторлық құқық жойылмайтын болып шексіз қорғаланады.
Авторлық құқық – ғылым, әдебиет және көркем шығармаларын, орындау фонограммаларын, қойылым жаратумен байланысты қарым-қатынастарды реттейді.
Авторлық құқық объекті болып – заңмен ескерілген нышандарға ие шығармалар таналады. Заңмен ескерілген нышандарға шығарманың өнертапқыштық сипаты мен оны бейнелеудің объектівті түрлері жатады. Шығарманың өнертапқыштық көрсеткіші болып оның жаңалығы есептелінеді. Ол мазмұнында, шығарманың, идеяның, ғылыми концепцияның т.б. түрінде білінеді.
Халқаралық құқық бойынша және ҚР заңы бойынша авторлық құқық автордың өмірі бойынша және онын олгенінен кейін 50 жыл сақталады. Кейбір шетелдерде авторлық құқық «копирайт» деб аталады, «көшірме жасау құқығы» дегенді білдіреді.
Товар белгісі – бұл бір заңды немесе жеке тұлғаның товарлары және қызметтері басқа тұлғалардың товар және қызметтерінен айыра тану белгісі. Ол өндірушілер, сатушылар және тұтынушылар үшін өте маңызды және ол белгілі товар үшін кім жауапкершілікті алуын көрсетеді.