Лекция 1 Мактабгача ёшдаги болаларни қўшиқ айтишга ўгатиш

Қўшиқчилик малакалари

Бола тўғри куйлаши учун қўшиқчилик, вокал-хор малакаларини шакллантириш керак. Қўшиқчилик малакалари. Бу тўғри ҳолатда куйлаш. қўшиқ куйлаш жараёнида бола гавдани кўтариб букчаймасдан, стул орқасига суяниброқ ўтириши керак. Қўллари эса тиззага қўйилади.

Вокал малакалари. Бу овоз ҳосил қилиш, нафас ва дикция. Нафас қисқа, енгил ва шовқинсиз бўлиши керак. Сўзлар аниқ ва бурро талаффуз қилинади. Хор малакалари. Бу ансамбл ва тузилиш (строй)нинг ўзаро боғлиқлиги. «Ансамбль» — французча сўз бўлиб, «уйғунлашув» (слитность) яъни, овозларнинг куч ва баланлигининг бирлашувидир. Бу жараёнда овоз унисон куйлашга ва тембрнинг текисланишига эришишимиз керак.
Куйлаш малакаларини ривожлантириш
Куйлаш малакалари қўшиқ ёдлаш ва ўргатиш жараёнида ривожланади. Асар мураккаблашгани сари малака ривожланади. Боғчада тарбиялаш жараёнида ўқитувчи қуйидагиларни билиши керак:
Кичик ва ўрта гуруҳ — мусиқа раҳбари мусиқа асбоби ёрдамида оддий, мураккаб бўлмаган қўшиқларни куйлай олиши керак.
Катта гуруҳ — асбобсиз фақат мусиқа раҳбарининг ёрдами билан ёки мусиқа раҳбарисиз мусиқа асбоби жўрлигида куйлаши, товушлар баландлиги ва чўзимларини фарқлай олиши, қўшиқ куйлаш жараёнида тўғри туриш,гавдани тик, елкани кўтариб ўтириши керак.
Мактабгача тайёрлов гуруҳи — ёдлаган қўшиғини ифодали кўйлаб бериш, олдин ёдлаган қўшиғини эслаб куйлаши, куйлаш жараёнида ёнидаги болаларни эшита олиши ва камчилик —хатоларини тўғирлай олиши, товушларнинг юқорига ва пастга ҳаракатланишини фарқлай олиши, ноталар қисқа узунлигини ва ноталарнинг номларини билиши керак.
Қўшиқ куйлашга ўргатишнинг методлари ва йўллари
Мусиқа раҳбари болаларга қўшиқни ўргатишдан олдин қўшиқни таништириши, асарнинг композитори ҳақида, асарнинг матни, мазмуни ҳақида гапириб бериши керак, бир сўз билан айтганда болаларда бу қўшиқни ўрганиш учун қизиқишларини ўйғотишдир. Қўшиқ ўргатиш жараёнида ёш даврлар бўйича кўриб чиқамиз.