Lekciya №1 kirisiw. Avtomatlastirilǵan joybarlaw sistemalariniń DÚziliw tiykarlari reje

LEKCIYA №1
KIRISIW. AVTOMATLASTIRILǴAN JOYBARLAW SISTEMALARINIŃ
DÚZILIW TIYKARLARI


Reje:

1. Texnikalıq sistema.

2. Texnikalıq sistemanıń jasaw ciklı.
3. Ilimiy-izertlew procesi.
4. Joybarlaw procesi.
5. Islep shıǵarıw procesi.
6. Joybarlaw sisteması modeli.

Tayansh sózler:
Sistema, texnikalıq sistema, joybarlaw, avtomatlastırılǵan joybarlaw, ilimiy izertlew, texnikalıq usınıs, jumısshı hújjetler, jańa texnikalıq sistemanı jaratıw.

Injenerlik baǵdarlar boyınsha tálim alatuǵın bakalavrlardıń tiykarǵı maqseti ámeldegi texnikalıq sistemalardı úyreniw, waqıtı kelip talapqa tiykarınan jańa texnikalıq sistemalardı jaratıwdı biliwden ibarat bolǵanlıǵı sebepli, birinshiden, sistema hám texnikalıq sistema túsiniklerine toqtalıp ótemiz.

Sistema dep belgili tártipte jaylasqan, óz-ara baylanıslarda bolǵan shekli muǵdardaǵı elementler kompleksine aytıladı.
Eger toplamdaǵı elementlerdi E_i(e₁,e₁,...,e_m) hám olar ortasındaǵı baylanıslardı A_g(a₁,a₂,...,a_n) dep belgilesak, toplamlar teoriyasına muwapıq sistemanıń ulıwmalasqan matematikalıq modeli tómendegishe jazıladı:

S = {E_i, A_g}; i =1/m; g = 1/n; (1.1)

bul jerde m – sistemada bar bolǵan elementler,

n - elementler arasındaǵı baylanıslar (qatnasıqlar) sanı.
Texnikalıq sistemalar belgili maqsetler ushın insaniyat tárepinen jaratıladı. Texnikalıq sistemalardıń tiykarın texnikalıq qurallar hám apparatlar quraydı.
Texnikalıq sistema jaratılıwınan tartıp, utilizaciya etiliwine shekem jasaw ciklin óteydi. Texnikalıq sistemanıń jasaw ciklı dep, talap tiykarında jaratılatuǵın jańa texnikalıq sistema haqqındaǵı dáslepki ideyadan baslap, onı ekspluataciya qılıw nátiyjesinde eskirgen, belgilengen funksional wazıypalardı atqara almaytuǵın dárejege kelgenge shekem bolǵan dáwir aytıladı. Bul dáwir óz ishine ilimiy-izertlew, joybarlaw, islep shıǵarıw (soǵıw) hám ekspluataciya (paydalanıw) processlerin aladı.