Lecture №8. Cnc

Kulachokli boshqaruv sistemalari.

Kulachokli boshqarish sistemalari juda oddiy bo‘lgani uchun metall kesish dastgohlarining va teshish avtomatlari konstruksiyalarida keng qo‘llaniladi. Kulachokning taqsimlash vali boshqarish funksiyasini bajaradi. Kulachok yordamida belgilangan harakat qonunini amalga oshirish oson. Yassi, slindrik, dissimon kulachoklar bo‘ladi.
Disksimon kulachokli mexanizm sxemasi. Disksimon kulachok aylanganda tebranma surgichga ta’sir etadi. Surgich ijrochi qurilmaga biriktililgan.
Dastgoh ishlayotganda yassi kulachok oldinga suriladi va surgichga ta’sir qiladi. Surgich esa vertikal yo‘nilishda suriladi. Bu holda profil egri chizig‘i boshqaruvchi programma bo‘ladi. avtomat zvenoning harakatlanish qonuni ijrochi organning zarur hiiga mos ravishda beriladi. Zagotovka uzluksiz uzatilab turiladigan dastgohlar uchun bir tekis harakat hosdir, shu sababli to‘g‘ri chiziqli harakatlanish kulachogining profili qiya to‘g‘ri chiziq ko‘rinishida bo‘ladi.
Kulachokniki esa vint chiziq shaklida ishlatiladi. Tez harakatlanish talab etilgan hollarda kulachok profili sinusoida, parabola yoki kosinusoida ko‘rinishida ishlatiladi. Kulachokli sistema oddiy boshqarish programmasi uchun qo‘llaniladi. Murakkab programmali avtomatlarda kulachokli boshqarish sistemasining qo‘llanilishi taqsimlash vallari, ilashish nuqtalari va boshqa
mexanizlarining sonini ortib ketishi natijasida avtomatlarning konstruksiyasini juda murakkablashtirib yuboradi.
Komanda (buyruq) aparatli boshqarish sistemasi kulachoklar mahkamlangan taqsimlash valiga ega, bu kulachoklar ijrochi mexanizmlarni davriy ravishda ishga solib turadi. Komanda - aparat kulachoklari kopirlar, klapanlar, zalogniklar yoki prevklyuchatellarga ta’sir qiladi, ular esa pnevmatik va gidravlik yoki elektr yuritmalarni boshqaradi. Kulachoklardagi chiziq chiqiqlarning holatini avtomatik ishining programmasi belgiladyi. elektr privklyuchatelli komanda aparatlarida ularning ichiga o‘rnatilgan elektr dvigatelp bor. Bu elektrdvigatel taqsimlash valning aylanishlar sonini o‘zgartirish uchun zarurdir.
Komanda aparatli boshqarish sistemasi standart qurilmalardan tuzilgan, oddiy ishlagan boshqarish mexanizmlarining ijrochi qurilmalarigi klapanlar, turboprovodlar va elektr simlari vositalarida bog‘langanligi esa alohida mexanizmlarning dastgohning qulay joylariga joylashtirishga imkon beradi.
Texnologik jarayonni boshqarishda kopirlash sistemalaridan keng foydalaniladi: ular andoza (kopir)ning yuzalariga geometrik jihatdan o‘xshash pog‘onali va shakldor yuzalarni ishlashda ishlatiladi. Boshqarishning bu sistemasi detallarga jilvirlash, frezalash va tokarlik avtomatlarda ishlov berishda qo‘llaniladi. Sistema ishlanadigan buyum shaklidagi kopirdan, shchup, kuchaytirgich va ijrochi organlardan tulilgan.