Klinika. Yashirin davri 3—17 kun. Prodram al simptomlari yo'q. Kasallik nisbatan sekin-asta boshlanadi. Kun sayin isitma va umumiy intoksikatsiya belgilari ortib boradi. Isitm a 3—5 kun d an so 'n g 39—40°C ga etadi. Isitm a 2—3 hafta davom etishi m um kin. Tana harorati antibiotiklardan keyin tushmaydi. Tana harorati ertalabga nisbatan kechqurun yuqori boiadi. Doimiy tipdagi isitmaning paydo boiishi oqibati yomon. Isitma bilan umumiy intoksikatsiya simptomlari (holsizlik, astenizatsiya, mushakdagi og'riqlar, es-hushning buzulishi) ham ortib boradi. Yuzi va bo'yni qizargan, ba’zan shishgan, sklera tomirlari inetsirlangan. Boshlang'ich davrida ko'pgina bemorlarda (80%) tom oqda o'ziga xoso'zgarishlar paydo bo'ladi. Kasallikning 3-kunida bodom cha bezlari ravog'i va yumshoq tanglay atrofi giperemiyalashgan, sariq-kulrang rangdagi nekrotik yarali o'zgarishlar kuzatiladi. Keyinchalik bu yaralinekrotik elem entlar kattalashadi va qo'shilib ketadi, yaradagi qarash fibrinoz pardani (difterik) eslatadi. Tonzillit simptomlari rivojlanadi, tomoq orqa devori kam zararlanadi. Tili quruq. Karash bilan qoplangan. 5-kuni kindik yuqori qismida og'riq paydo bo'ladi, ko'ngil aynish, qusish va ko'p miqdorda suyuq diareya kuzatiladi. Ba’zida degidratatsiya rivojlanishi mumkin (terisi va shilliq qavatlari quruq, teri turgori pasaygan, sianoz, arterial bosim pasaygan, oligouriya, taivasalar). Kasallikning og'ir shaklida 2-haftasidan intoksikatsiya simptomlari kuchayadi, zotiljam, o'pka shishi, miokardit, qon aylanishi buzilishi, yuz va bo'yin shishi qo'shiladi, gemorragik sindrom kuchayadi va bu davrda letal oqibat qo'shilishi mumkin. Obyektiv tekshiruvda tarqalgan limfoadenopatiya erta aniqlanadi, ko'proq limfa tugunlari kattalashadi. 1-hafta oxirida ekzantem a paydo bo'ladi. Terida turli o'lcham dagi qon quyilishlar bilan birga boshqa elem entlar (rozeola, papula, dog'cha) ham paydo bo'ladi, ba’zida toshma qizamiq ekzantemalarini eslatadi. Nisbiy bradikardiya kuzatiladi. Keyinchalik m iokardit rivojlanishi bilan bradikardiya taxikardiya bilan almashinadi. Yurak chegaralari kengaygan, tonlari to'm toqlashgan, arterial bosim pasaygan. H ansirash, yo'tal, sanchuvchi og'riqlar, perkutor tovush qisqarishi, quruq va nam xirillashlar, ba’zan plevra ishqalanish shovqini kuzatiladi. Rentgenologik infiltrativ o'zgarishlar, plevra bo'shlig'ida suyuqlik aniqianadi. Hazm tizimi a ’zolaridagi o'zgarishlar ham kuzatiladi. Kasallikning erta davrlarida nekrotik faringitda kindik yuqori qismida og'riq, ko'ngil aynish, qusish, kindik sohasida quldirash va og'riq, suvsimon diareya paydo bo'ladi. Jigar kattalashgan, palpatsiyada og'riqli, ba’zan assit rivojlanadi. Asab tizimi tom onidan kuchli bosh og'rishi, meningial simptomlar, es-hushning buzilishi, bosh aylanishi, quloqda og'riq kuzatiladi. Rekonvalessensiya davrida astenizatsiya uzoq davom etadi, soch to'kilishi kuzatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |