Laboratoriya jumıs №1

Buri-Gins usılı menen kapsulanı anıqlaw.
1. Burri boyınsha preparat to`mendegishe tayarlanadı: bir tamshı mikrob, bir tamshı tush penen aralastırladı, bir ta`repi tegis aynasha menen qan su`rtpesine uqsag`an su`rtpe tayarlanadı, son` keptiriledi ha`m fiksatsiya etiledi.
2. Su`rtpege 1-2 minut dawamında fuksinnın` suwlı eritpesi tamızıladı.
3. Suw menen juwıladı, hawada keptiriledi ha`m mikroskop astında ko`riledi. Bunda bakteriyalar qızıl ren`ge boyaladı, boyalmag`an kapsulalar qara pushti ren` astında ajıralıp turadı (2.7 – su`wret).


A`meliy sabaq- 3
Tema: Mikroorganizmlerdin` fiziologiyalıq toparları (Spiroxetalar, rikketsiyalar, aktinomitsetler, xlamidiyalar, mikoplazmalar, zamarrıqlar, a`piwayılar strukturası ha`m morfologiyasındag`ı o`zine ta`n qa`siyetleri, uyreniw usılları.) Umumiy virusologiya, morfologiyasi,strukturasi, reprduktsiyasi. Bakteriofaglar. Viruslarni laboratoriyada ko`beytirip alıw texnologiyaları ha`m olardı indikatsiya (tsitopatik ta`sirler tiykarında ha`m basqa.) ha`m identifikatsiya etiw usılları.
Sabaqtın` mazmunı:
SPİROXETALAR
Spiroxetalar – latınsha spira - buralg`an, chaite - shash degan so`zden alıng`an bolıp, bular spiralg`a uqsag`an bir kletkalı mikroorganizm bolıp esaplanadı. Olardın` oramının` sanı 10-15 ge jetedi. Spiroxetalar xemogeterotrof kletkalar bolıp, o`zlerinin` du`zilisi ha`m hareketleri menen basqa bakteriyalardan ajıralıp turadı. Spiroxetalardın` uzınlıg`ı 5-500 mkm bolıp, denesinin` diametri ju`da` jin`ishke bolıp - 0,6-0,1 mkm. Sonın` ushında spiroxetalar bakteriyalar uslanıp qalatug`ın bakterial fil`trlerden o`tip ketedi. Spiroxetalardın` denesinin` diametri juda` kishi bolg`anlıg`ı sebebi a`piwayı mikroskoplarda ko`riw mu`mkinshiligine iye emes, sonın` ushın fazalı kontrast mikroskopta yamasa qaran`g`ılastırılg`an maydanda ko`riw mu`mkin.
Spiroxetalardın` du`zilisinde 3 tiykarg`ı komponentleri bar:
1. protoplazmatik tsilindr - onın` quramında tsitoplazma, organoidlar, kiritpeleri bar.
2. Oq ta`rizli fibrilla
3. Sırtqı qabıq
4. Nukleoid - DNK
Protoplazmatik tsilindrdin` u`stinen oq jip fibrilla aylanıp orap turadı. OQ jiptin` bir ushı kletkanın` bazal membranasına - blefaroplastlarg`a birikkan bolıp, ikkinchi ushı bolsa erkin turadı. OQ Jip fibrillanın` sanı spiroxetalar turlerine baylanıslı.
Sifilis ha`m leptospiroz qozg`atıwshılarında fibrillalar sanı 4, borreliyalarda 18, kristaspiralarda 100 ge jakın boladı. Sırtqı qabıq yaki sırtkı membrana protoplazmatik tsilindr ha`m fibrillardı orap turadı. Spiroxetalar geypara ta`sirler natijesinde mutsin ta`rizli qabıq penen oralıp cistalar payda etedi Tsista organizmde uzak jasaydı.
Spiroxetalardın` kamshıları bolmaydı, olardın` ha`reketlerinde fibrillaları qatnasadı. Fibrillalar ha`m flagellin beloginan du`zilgen. Spiroxetalardın` fibrilları aylanıwı ha`m qıskarıwı na`tijesinde spiroxetalardın` ha`reketi ju`zege keledi. Olar aylanba, ilgerilenbe, tolkın ta`rizli, aylanba xa`reketlerdi atkaradı.
Spiroxetalar sırtqı ortalıqta ken` tarqalg`an: suwlarda, adam ha`m xaywan organizmlerinin` normal mikroflorasında ha`m basqa jaylarda saprofit tu`rinde ushırawı mu`mkin. Spiroxetalardın` patogen tu`rleri ushırasadı, bularg`a sifilis, kaytalama tif, leptospiroz qozg`atıwshıları kiredi. Spiroxetalarg`a 5 a`wlad kiredi.
1. Spiroxeta
2. Kristaspira
3. Treponema
4. Borreliya
5. Leptospira.

Spiroxeta, Kristaspira a`wladları saprofit, qolganları patogen. Saprofitler shirigen tiste, normal mikroflora kuramında boladı. Spiroxetalardın` ba`zı birleri aerob jag`dayda, ba`zi birleri bolsa anarob jag`dayda jaksı o`sedi.

Tiykarınan spiroxetalar qoyan kan zardobı qosıog`an azıklık ortalıklarda jaksı o`sedi. Treponemalar bolsa tawıq embrionında o`siw ka`siyetine iye. Spiroxetalardan leptospiralar aerob jag`dayda o`sedi. Spiroxetalar bo`liniw, ko`ndelen` bo`liniw jolı menen ko`beyedi. Spora ha`m kapsula payda etpeydi.