Laboratoriya ishi qavariq linzaning bosh fokus masofasini

---

1 
№ 1 – LABORATORIYA ISHI 
QAVARIQ LINZANING BOSH FOKUS MASOFASINI 
ANIQLASH 
KERAKLI ASBOBLAR VA MATERIALLAR: 
Optik taglik, qavariq linza, bir 
tomonida xira oynali darchasi bo‘lgan maxsus quti ichigajoylashtirilgan elektr lampochkasi, 
masshtabli ekran, tasviri hosil qilinuvchi buyum. 
QISQACHA NAZARIYA VA ISHNING MAQSADI 
 
Ikkita sferik sirtlar bilan chegaralangan shaffof jismga linza deyiladi. Linzalar shisha, 
kvars, kristallar, plastmassa kabi shaffof materiallardan yasaladi.
Optik xossalariga ko‘ra sferik linzalar ikki yoqlama qavariq (yig‘uvchi) va ikki yoqlama botiq 
(sochuvchi) linzalarga bo‘linadi. Linzalar optik asboblar mikroskop, teleskop, binokl, 
fotoapparat va shu kabi asboblarda qo‘llaniladi. 
Linzalar yupqa va qalin linzalarga bo‘linadi. Yupqa linza deb, qalinligi uni chegaralovchi 
sirtlar egrilik radiusidan juda kichik bo‘lgan linzalarga aytiladi. Biz yig‘uvchi yupqa linzaning 
optik xossasini o‘rganamiz. Linzaning optik markazi va uni chegaralovchi sirtlar egrilik 
markazlari orqali o‘tuvchi to‘g‘ri chiziqqa uning bosh optik o‘qi deyiladi. Yig‘uvchi linzaning 
bosh optik o‘qiga parallel tushayotgan yorug‘lik dastasi linzadan sinib o‘tib bosh optik o‘qning 
biror nuqtasida yig‘iladi, bu nuqtaga linzaning birinchi bosh fokusi deyiladi va 
G‘
harfi bilan 
belgilanadi. Har qanday linza optik markazidan ikki tomonda yotuvchi ikkita fokus nuqtasiga 
ega bo‘ladi. Linzaning orqa tomonida yotuvchi fokusiga uning ikkinchi fokusi deyiladi va u 
G‘
’
harfi bilan belgilanadi. Linzaning optik markazidan birinchi bosh fokusigacha bo‘lgan 
masofaga linzaning birinchi bosh fokus masofasi deyiladi va u 
f 
harfi bilan belgilanadi. 
Linzaning optik markazidan ikkinchi bosh fokusigacha bo‘lgan masofaga linzaning ikkinchi 
bosh fokus masofasi deyiladi va u