Лаборатория иши №2

Лаборатория иши №2.

Органик бирикмаларни ажратиб олиш ва уларни тозалаш усуллари.

Ишнинг мақсади: Қаттиқ органик бирикмаларни тозалаш.
Керак бўладиган асбоб ва реактивлар: Бюхнер варонкаси, Бунзен колбаси, фильтр қоғози, пахта, ғовак шишалар,
Назарий маълумот: Органик бирикмаларнинг тозалигига ишонч ҳосил қилингандан сўнггина уларни ўрганиш, яъни анализ ва синтез қилиш мумкин. Қаттиқ ва суюқ органик моддаларни тозалаш ва ажратиб олишнинг бир неча хил усули бор. Уларнинг асосийлари қуйидагилар:

1. 
   Фильтрлаш;
   
2. 
   Кристаллаш;
   
3. 
   Сублиматция;
   
4. 
   Ҳайдаш;
   
5. 
   Экстракция;
   
6. 
   Хроматографик ажратиш.
   

Қаттиқ ҳолатдаги органик бирикмаларни аралашмадан ажратиб олиш ва тозалаш учун турли хил усуллар қўлланилади. Ҳар хил синфга кирувчи органик моддаларнинг эрувчанлиги турлича бўлади. Ана шундан фойдаланиб қаттиқ органик бирикмаларни фильтрлаш, қайта кристаллаш, сублимация ёки экстракция қилиш усуллари билан ажратиб олиш мумкин.


Фильтрлаш.




[Укажите здесь источник.]
1. Тажриба: Органик синтез вақтида қаттиқ моддани суспензиядан ажратиш, уларни ювиш, эритувчилардан ажратишга тўғри келади. Қуруқ чўкма суюқ моддалардан фильтрлаб ажратилади. Агар чўкманинг дисперслиги жуда кичик бўлса, уни центрифугалаш йўли билан ажратиш қулай. Чўкмадан дастлабки эритувчини йўқотиш учун уни ювиш керак. Бунда мумкин қадар ювиш учун кам суюқлик ишлатишга ҳаракат қилмоқ керак. Чўкма аввал декантация йўли билан бир неча бор ювилса ҳам бўлади. Фильтрлаш оддий шароитда шиша воронкаларда ёки кичик босимда Бюхнер воронкаси ўрнатилган Бунзен колбасида олиб борилади (7-расм). Босимни камайтириш учун—одатда вакуум насосдан фойдаланади. Фильтрлаш ва қтида суюқликнинг сатхи воронка сатхининг 2/3 қисмидан ошмаслиги керак. Фильтрлашдан аввал фильтр қоғоз сув билан намланса фильтрлаш осон боради. Фильтр қоғоз Бюхнер воронкаси ўлчамига мос кесилмоғи лозим. Бунда воронканинг барча туйнуклари ёпилиши, аммо қоғоз четлари воронка деворларига тегиб турмаслиги шарт. Фильтрлаш тезлиги аралашманинг қовушқолиги, температура, босим ва қаттиқ модда заррачаларининг ўлчамига боғлиқ. Фильтр сифатида лабораторияда фильтр қоғоздан ташқари турли матолар пахта ғовак шишалар асбестдан фоидаланса ҳам бўлади. Буни шароитга қараб тажриба олиб борувчининг ўзи белгилайди.