Laboratoriya ishi №1 Analitik kimyo laboratoriyasida ishlash texnika xavfsizlik koidalari

8. III guruh anionlari NO₂^- NO₃^-, CH₃COO^- larni to­pish ham laboratoriya ishi №14 dagi

ikkinchi va uchinchi guruh anionlari aralashmasini analiz qilishda ko`rsatilgan tartibda topilishi mumkin.

Laboratoriya ishi №15

QURUQ TUZ ANALIZI

Quruq moddani analiz qilishga tayyorlash va dastlabki sinovlar

Quruq moddani, ya`ni tuzlar aralashmasini sifat jihatdan analiz qilish tartibini ko`rib chiqamiz. Analiz uchun qattiq holatdagi moddadan, odatda 0,1-0,3 g olinadi. Modda­ni analizga tayyorlash uni chinni havonchada maydalashdan boshlanadi, chunki kukun holidagi modda oson eriydi. Agar ana­lizga berilgan namuna mayda kristallar holida bo`lsa, uni maydalashga hojat qolmaydi, faqat uni shisha tayoqcha bilan yaxshilab aralashtirish lozim. Maydalangan namuna uch qismga bo`linadi: bir qismi kationlarni aniqlash uchun, ikkinchi qismi anionlarni topish uchun ishlatilsa, uchinchi qismi qisman dastlabki sinovlarga ishlatiladi va ba`zi tajribalarni qayta bajarish uchun zaxiraga qoldiriladi.

Dastlabki sinovlar ba`zi bir ionlarni sistematik analizgacha topishga yordam beradi va ishni engillashtiradi. Dastlabki sinovlarda alangani bo`yash reaksiyalari qilib ko`riladi. Bu sinovlarning natijalari sistematik analizda tasdiqlanishi kerak.

Berilgan namunaning analizi uning suvda erishini tekshirishdan boshlanadi. Buning uchun moddaning bir necha zarrachalari 10-12 tomchi distillangan suvda, avval sovuqda kerak bo`lsa isitib, eritib ko`riladi. Agar berilgan modqa namunasi suvda erimasa yoki yomon erisa, unda shu modda­ning oldin sovuqda, keyin isitilgan sirka kiclotada, so`ng suyultirilgan va kontsentrlangan HCl da erish-erimasligi va nihoyat zar suvi (1 mol kons. HNO<sub>3</sub> +3 mol kons HCl) da erishi sinab ko`riladi.

Ko`pchilik analiz qilinadigan moddalar distillangan suvda va suyultirilgan xlorid kiclotada eriydi, shu sababli bu moddalarni konsentrlangan kislotalarda yoki zar suvida eritishga hojat qolmaydi.

Moddaning eruvchanligi tekshiruvdan o`tkazilgach, namunaning birinchi qismi (0,03-0,1 g) konussimon probirkaga solinib, ustiga 1-3 ml tanlangan erituvchi qo`shib, eritiladi.

Berilgan namunani xlorid kislotada eritiladigan bo`lsa, gazlar (CO<sub>2</sub>, H<sub>2</sub>S, SO<sub>2</sub>) ajralib chiqishiga e`tibor bering, chunki ularning chiqishi aralashma tarkibida bir qator anionlar (CO₃^2-, S^2- , SO₃^2-, S₂O₃^2-) borligini ko`rsatadi. Shuningdek, hosil qilingan eritmaning rangini kuzating. Kuchsiz kislotali eritmalarda Fe<sup>2+</sup> och-yashil tusga, Fe<sup>3+</sup>- sarg`ish, Cr³⁺-yashil, Cu²⁺-havorang, Co²⁺-pushti, CrO₄^2- sariq, Cr₂O₇^2- qizil-olov rangiga ega bo`ladi. Namu­nani eritishdan hosil bo`lgan eritmalar rangsiz bo`lsa, bu ionlar bo`lmasligi mumkin.