L. S. Karieva makroiqtisodiyot

jamg‛arishning shunday optimal normasi mavjudki u 
iste’molning maksimal darajasida muvozanatli iqtisodiy o‛sishni ta’minlaydi. 
 
R.Solou modeli iqtisodiy o‛sishning uch manbai- investitsiyalar, ishchi kuchi 
soni va texnik taraqqiyotning o‛zaro aloqadorliklarini ochib berish imkonini 
beradi. Davlat iqtisodiy o‛sishga jamg‛arish normasi hamda texnik taraqqiyotning 
tezligiga ta’sir etish bilan jadallashtirishi mumkin.
Hozirgi zamon iqtisodiyotini tahlil qilishda yangi paydo bo‛lgan iqtisodiy 
o‛sish modellaridan qam foydalanilmoqda. Jumladan, J.Mid va A.Lyuis modellari 
iqtisodiy o‛sish masalasini o‛ziga xos tarzda tushuntiradilar. Bu modellarning 
amaliy ahamiyati ayrim mamlakatning rivojlanish darajasi va iqtisodiyotining 
tuzilishidan kelib chiqadi.
 
8.5 O‛zbekiston Respublikasida iqtisodiy o‛sish sur’atlari va omillari 
O‛zbekiston Respublikasida keyingi yillarda barqaror iqtisodiy o‛sish sur’atlari 
ta’minlanmoqda va hukumat tomonidan uni mustahkamlash borasida yangi ustuvor 
vazifalar belgilanmoqda. Bugungi kunda respublikamizda iqtisodiy islohotlarni 
amalga oshirish ijtimoiy-iqtisodiy siyosatning ustuvor vazifalaridan biri - bu ishlab 
chiqarish korxonalarining raqobatbardoshligini oshirish, tashqi va ichki bozorlar 
uchun sifatli, raqobatbardosh mahsulotlarni iste’molchilarga o‛z vaqtida yetkazib 
berish va sotishda zamonaviy savdo xizmatlarini tashkil qilish hamda ushbu xizmat 
imkoniyatlaridan 
samarali 
foydalanish 
muhim 
ahamiyat 
kasb 
etadi. 
Mamlakatimizda iqtisodiyotni tubdan isloh qilish jarayonida mintaqalar ijtimoiy-
iqtisodiy taraqqiyotini ta’minlashni talab qiladi. Mintaqalar iqtisodiyotini 
ko‛tarmasdan, islohotlarni chuqurlashtirmasdan milliy iqtisodiyotni rivojlantirish 
mumkin emas. Chunki, aynan mintaqalar milliy iqtisodiyotning rivojlanish 
sur’atlarini, unga xos xususiyatlarini ko‛p jihatdan belgilab beradi. Bunda 
mintaqalarda mavjud tabiiy resurslar, demografik vaziyat va inson resurslari, 
ma’muriy-hududiy tuzilmalar, ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish ko‛rsatkichlari hal 
qiluvchi ahamiyat kasb etadi. Iqtisodiyotda barqaror iqtisodiy o‛sish degan 
tushuncha mavjud bo‛lib, u barqaror rivojlanishning alohida tarkibiy qismi 

---

164 
hisoblanadi. Barqaror iqtisodiy o‛sish mamlakat iqtisodiy o‛sish sur’atlarining 
ma’lum yillar davomida (odatda besh yil) ijobiy va o‛zaro mutanosib o‛sish 
dinamikasidan vujudga keladigan iqtisodiy o‛sishdir. Har bir mamlakat iqtisodiy 
o‛sishni ta’minlashga intiladi. Chunki iqtisodiy o‛sish, birinchidan, milliy mahsulot 
hajmi va daromadning ko‛payishiga, ikkinchidan, resurslardan samarali 
foydalanishga, uchinchidan, yangi-yangi ehtiyojlar va imkoniyatlarning paydo 
bo‛lishiga, to‛rtinchidan, xalqaro bozorlarda mamlakat nufuzining oshishiga olib 
keladi. Bundan tashqari, aynan barqaror iqtisodiy o‛sishga ta’sir etuvchi omiliy 
resurslarni ham hisobga olish lozim. Ular guruhiga quyidagilar kiradi: tabiiy 
resurslar miqdori va sifati; mehnat resurslari miqdori va sifati; asosiy kapital hajmi; 
texnologiyalar, tadbirkorlik qobiliyati va axborot. Shu sababdan bozor 
munosabatlarining rivojlanib borishi va iqtisodiyotning modernizatsiya qilish 
sharoitida mamlakat iqtisodiy o‛sishini ta’minlashga ta’sir etuvchi omillarni ilmiy 
va amaliy jihatdan o‛rganib borish dolzarb masalalardan biri bo‛lib hisoblanadi