L. A. Djalilova

Kongress	0‘tkazilgan yil
O'tkazilgan joyi
1	1894	Parij, Fransiya
11	1897	Gavr, Fransiya
111	1905	Bryussel, Belgiya
IV	1906	Parij, Fransiya
V	1913	Lozanna. Shveysariva
VI	(914	Parij, Fransiya
VII	1921	Lozanna, Shveysariya
VIII	1925	Praga, Chexoslovakiya
IX	1930	Berlin, Ciemianiya
X	1973	Vama, Bolgariva
XI	1981	Baden-Baden, Geitnaniya
XII	1994	Parij, Fransiya
XIII 2009		Kopengagen. Daniya

Olinipiya kongressi - olimpiya harakatining asosiy tashkilotlari ishtirokida o‘tkaziladigan anjumandir. Xalqaro olimpiya harakati rivojlanishining dastlabki yillarida Kongresslar har yili o‘tkazilgan va Oliinpiya o'yinlarining tashkiliy masalalari muhokama qjlingan (22- jadval).
OUmpiya xartiyasi bo'yicha Olimpiya kongresslari S yilda bir marta o'tkaziladi. Olinipiya kongresslarini o‘tkazish muddatini XO(j belgilab beradi. Kongrcss XOQ prezidenti tomonidan chaqiriladi va konsultativ ahamiyalga ega.

Olimpiya kongressida XOQ, MOQ va XSF vakillari, faxriy nrezident va a'zolar, sportchilar va taklif etilgan shaxslar ishtirok etadi. Olimpiya kongressi kun* tartibini XOQ Ijroiya qo'mitasi belgilaydi. Kogrcssda XOO prezidenti raislik qiladi va uning tadbirlarini belgilaydi. Olimpiya kongresslarida olimpiya harakatining dolzarb muammolari muhokama qilinadi.

Zamonaviy olimpiya harakatining tarixiy davlarida 13 ta Olimpiya Kongresslari o'tkaziloan. 1894-yildan 1930-yilgacha 9 ta Olimpiya Kongressi bo'lib o'tgan. 1930-yillarda olimpiya harakatida vujudga kelgan inqiroz, olimpiya harakatining asosiy tashkilotlari XOQ, MOQ va XSF o'rtasidagi o‘zaro hamkorlik rishtalari uzilishiga olib kelgan. Shu sababli 1930-yildan 1973-yilgacha Olimpiya Kongresslari chaqirilmagan.

1. 
   Olimpiya Kongressi 1894-yil 16-23-iyun kunlari Parijda (Fransiya) Pyer de Kuberten rahbarligida o‘tkazilgan. Kongress dasturi ikki qismdan iborat bo'lgan: “Havaskorlik va professionalizm” va “Olimpiya o'yinlari”. Kongressda Kuberten tomonidan ishlab chiqilgan Olimpiya xartiyasi tasdiqlangan. Kongressda Olimpiya o‘yinlarini qayta tiklash, havaskorlik va professional sporti, Olitnpiya o‘yinlarining dasturi va uni o'tkazish tartiblari, Xalqaro Olimpiya Qo‘mitasining tarkibi to‘g‘risidagi asosiy masaialar rnuhokama qilingan.
   
2. 
   Olimpiya Kongressi 1897-yilda Gavrda (Fransiya) Pyer de Kuberten lashabbusi bilan tashkil etilgan. Kongressda gigiyena, pedagogika, jismoniy tarbiya va sportning boshqa ilmiy yo'nalishiari muhokama qilingan.
   
3. 
   Olimpiya Kongressi 1905-yiIda Bryusselda (Belgiya) Pyer de Kuberten rahbarligida o'lkazilgan. Kongressda XOQ va XSF o'zaro hamkorlik munosabatlarining masalalari mtihokama qilingan.
   
4. 
   Olimpiya Kongressi 1906-yilda Parijda (Fransiya) o'tka- zilgan. Kongressda Olimpiya o'yinlari dasturiga san'at konkurslarini kiritish masalasi muhokama qilingan.
   
5. 
   Olimpiya Kongressi 1913-yiIda Lozannada (Shveysariya) bo‘lib o'tgan. Kongressda sport psixologiyasi va fiziologiyasining muammolari muhokama qilingan.
   
6. 
   Olimpiya Kongressi 1914-yilda Parijda (Fransiya) o‘tkazilgan. Kongressda Olimpiya o'yinlarida sport turlaridan
   

musabaqalarni tashkil qilish va o‘tkazish masalasi bo'yicha qaror qabul qilingan.

7. 
   Olimpiya Kongressi 1921-yilda Lozannada (Shveysariya) bo‘itb o‘tgan. Kongress hakamlik masalalari, XOQ sessiyalari to‘g‘risida masalalar muhokama qilingan. Olimpiya Kongresslariga XOQning otiy organi maqomi berilgan,
   
8. 
   Olimpiya Kongressi 1925-yiIda Praga shahrida (Chexoslovakiya) o^£tkazi!gan. Kongressda Olimpiya o‘yinlarining dasturi va qoidalari, havaskorlik muammolari, ayollar ishttroki, MOQ huquqlari, XOQ, MOQ va XSF o‘zaro munosabatlari muhokama qilingan.
   
9. 
   Olimpiya Kongressi 1930-yiI 25-30-may kunlari Berlinda (Germantya) bo‘lib o‘tgan. Kongressda Olimpiya o‘yinlarining dasturi, havaskorlik maqomi, Olimpiya o'yinlarida ayollar ishtirokining masalalari ko‘rib chiqitgan.
   
10. 
    Olimpiya kongressi 1973-ytl Varna shahrida (Bolgariya) o‘tkazilgan. Olimpiya kongressi oltmpiya liarakati muammolarini bartaraf etishga e'tibomi qaratgan edi. Kongressntng kun tartibida: hozirgi davr olimpiya harakati va untng rivojlanish istiqbollari; XOQ, XSF va MOQning o‘zaro munosabatlari, keyingi olimpiya o yinlarining qiyofalari kabi masalalar muhokamaga qo‘yildi. Kun tartibidagi masalalar bo‘yicha uch tomonlama (XOQ, MOQ va XSF) komissiya tuzildi. Kongress yakuniy hujjatlari - «Uch tomonlama komissiyaning xulosalariw, «Jahonning barcha sportchilariga murojaat» qabul qilingan.
    

Sportning ijtimoiy-tarbiyaviy va iqtisodiy saiohiyati tobora oshtb borayotganligi tufayli davlat Tahbariariga uni tobora rivojlantirishda yordam ko‘rsatib turishlari tavsiya etildi. Hozirgi davr muammolaridan biri XOQ, MOQ, XSF faoliyatlarini muvofiqSashtirib turishdan iborat. Keyingi olimpiya o'yinlarining talab darajasi tashkil qilinishi shunga bog‘liq bo'Hb qolmoqda. MOQ hukumat tashkllotlari bilan, XOQ esa YUNHSKO va BMT bilan uzviy aloqada ish olib borishi kerak.

11. 
    Olimpiya Kongressi 1981-yiida Baden-Badenda (Germaniya) o'tkazilgan va harakatni yanada rivojlantirish maqsadida muhim ahamiyat kasb etgan, Bunda uchta masala muhokama qilingan: keyingi olimpiya o'yinlari; sportda xalqaro do'stlik aloqalari; olimpiya harakatining istiqbol yo‘Hari.
    

XI Kongressda XOQ 82 a'zosi, XSF 37 vakili, MOQ 149 vakili ishiirok etgan va ilk bor 34 nafar olimpiya chempionlari hani qainashgan. Kongress tomonidan Deklaratsiya qabul qilingan va unda i)U ■ idagi muhim qarorlar bayon qilingan:

• 
  Olimpiya o‘yinlarida «ochiq o'yinlarw uchun joy yo’q;.
  
• 
  Olimpiya o'yinlariga sportchilami qo‘yish tamoyillari («26- qoida» Olimpiya xartiyasi) saqlanib qolaveradi;
  
• 
  Olimpiya marosimlari har doimgidek davom etadi;
  
• 
  Olimpiya o‘yinlarini turli mamlakatlarda o'tkazish amaliyoti davom ettiriladi;
  
• 
  Olimpiya o‘yinlarini tashkil qiluvchi qo'mita va XCK), XSf, MOQlarining o‘zaro munosabatlari yanada mustahkamlab boriladi;
  
• 
  doping iste'mol qiluvchilarni yanada qattiqroq jazolash choralari ishlab chiqiladi;
  
• 
  sportda kamsitish iaoliyallariga qarshi kurash davom ettiriladi;
  
• 
  «Olimpiya birdamligi» dasturini bajarishda qatnashuvchilar sonini ko'paytirish. taraqqiy etayotgan mamlakatlarga ko‘mak!ashish tadbiTiari rejalashtiriiadi;
  

-- matbuot, teleradio orqali sport harakatidagi ijobiy jihatlami ko‘proq yoritish, yoshlarning sportga qiziqishini tarbiyalashga e’tibor berish;

• 
  mamlakatlaming hukumatlaridan olimpiya harakatini rivojlantirishda ko'mak so‘rash;
  
• 
  xotin-qizlaming sport harakatiga rahbarlik qilishlariga keng yo‘l ochish.
  

Xll Olirnpiva kongressi 1994-yil 29-avgust - 3-sentabrda Parijda o'tkazilgan. Kongressga to'rtta masala muhokama etilib, har biri bo'yieha tavsiyalar qabuJ qilingan:

• 
  Hozirgi davr Olimpiya harakalining jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirishga qo'shayotgan ulushlari.
  
• 
  Jamiyatda sportchining o'mi va roli.
  
• 
  Sport ijtimoiy hayotda (sport va siyosat sport va iqtisod, “sptirt barcha uchun'', taraqqiy etayotgan mamlakatlarda sport).
  
• 
  Sport va ommaviy axborot vositalari.
  

Kongressdagi mulohazalar. muzokaralarda XX asr davomida sportchilar mahoratini oshirish, yoshlarni tarbiyalashda olimpiya harakati, olimpiya o‘yinlari g'oyat katta ahamiyatga ega boiganligi ta’kidlangan. Jismoniy tarbiya va sportning mohiyati, olimpiya




g'oyalarining ahamiyati o‘sib borayotganligini e'tiborga olgan holda, matbuot, teleradiokompaniyalar faoliyatlarini maqsadli yo'naltirish ham taklif etilgan.
Xlll Olimpiya kongressi 2009-yil 3-5-oktabr kunhri Kopengagen shahrida (Daniya) o'tkazilgan. Kongressda olimpiya harakati vakillarining ijodiy ma'ruzalari taqdim etilgan.