Kvant nazariyasi uchun 3 daqiqadan

fikrlariga xayrixoh bo‘lgan. Ya’ni, u ham, kvant nazariyasining ayrim asosiy 
qoidalariga nisbatan shubha bilan qaragan va kvant sistemasida kuzatilayotgan 
tasodifiylik ortida albatta qandaydir qonuniyat bo‘lishi kerak deb hisoblagan. U kvant 
fizikasiga qarab: «Men xato qilayapman deb ishongim kelardi; lekin buning o‘zi ham 
shubhali ko‘rinardi» - degan edi.
«EPR-paradoks» shuni ko‘rsatib berdiki, yoki - kvant nazariyasida qandaydir 
bo‘shliq mavjud; yoki – mahalliy realizm tamoyili noto‘g‘ri bo‘lishi kerak. Ushbu 
tamoyilga ko‘ra, fizik qonuniyatlar hech qanday tasodifiylikka bog‘liq emas; o‘zaro 
juda olis masofalarda joylashgan obyektlar esa bir lahzaning o‘zida ta’sirlasha 
olmaydi. Ushbu xulosalardan qaysi bir to‘g‘ri va qaysi biri yanglish ekanini tekshirish 
uchun, Bell ajoyib bir fikriy eksperiment taklif qilgan. Lekin, Jon Bell o‘zi 
eksperimentator emas edi va garchi, kvant nazariyasining ayrim eng muhim 
tushunchalarini amalda tasdiqlash imkonini beruvchi «Bell teoremasi»ni uning aynan 
o‘zi shakllantirgan bo‘lsa-da, lekin, ushbu eksperimentni amalda, o‘z qo‘llari bilan 
qanday bajarishni bilmagan (eplay olmagan). U taklif qilgan tajribada natija «Bell 
tengsizligi» deb nomlanuvchi interval ichida joylashadigan bo‘lsa, unda, Bell 
teoremasi haq bo‘lib chiqari va mahalliy realizm tamoyili noto‘g‘ri ekani tasdiqlanar 
edi.
Keyinchalik, Eynshteynning bu borada yanglishganini ko‘rsatib beruvchi boshqa 
eksperimentlar ham bajarildi. Kvant nazariyasining to‘g‘ri ekani isbotlandi va 
mahalliy realizm tamoyili chippakka chiqdi. Afsuski, Jon Bell 63 yoshida, to‘satdan 
vafot etdi va u boshlagan ajoyib ilmiy faoliyat qo‘qqisdan to‘xtab qoldi... 

---