Kutubxonashunoslik

 
Kutubxonashunoslik va iqtisodiyot 
XX asrning ikkinchi yarmidan boshlab kutubxonashunoslik va 
iqtisodiyot fanlari o‘rtasida aloqalar paydo bo‘la boshladi va ular 
an’anaga 
aylana 
boshlandi. 
Kutubxonachilik 
ishi 
iqtisodiyoti 
muammolari shakllana boshlandi va ular asta –sekin dolzarb ahamiyatga 
ega bo‘la boshladi. 
Kutubxonachilik ishi iqtisodiyotni noishlabchiqarish sohasi va 
madaniyat iqtisodiyoti sifatida qarala boshlandi. Iqtisodiy fikrlashning 
ta’siri natijasida kutubxonashunoslikda, kutubxonachilik mehnatini 
iqtisodiy tabiati, uni iqtisodiy baholash, kutubxonachilik xizmatlaridan 
foydalanishni 
iqtisodiy 
aspektlari, 
kutubxonachilik 
ishida 
moliyalashtirish va mehnatga haq to‘lash, kutubxonalarni moddiy - 
texnika ta’minoti kabi masalalar bo‘yicha tadqiqotlar o‘tkazila 
boshlandi.
“Kutubxona marketingi” tushunchasini bildiruvchi tadqiqot 
yo‘nalishi paydo bo‘ldi, kutubxonachilik xizmati ko‘rsatishda pulli va 
bepul xizmat ko‘rsatish masalalari hal bo‘ldi. Bozor iqtisodiyoti 
munosabatlariga o‘tilishi natijasida kutubxona marketingi sohasidagi 
tadqiqotlar faollashdi. Axborot, axborot xizmatini oddiy tovar, mahsulot 
sifatida qarashga e’tibor ko‘proq qaratila boshlandi. Bu esa 

---

56 
umuminsoniyat tomonidan qabul qilingan huquqqa, ya’ni axborotni hech 
qanday to‘siqsiz olishga zid holatdir.
Kutubxonashunoslik va boshqarish fani 
Kutubxonashunoslikni boshqarish fani bilan o‘zaro aloqalari tarixi 
deyarli bir asrga yaqinlashib qolmoqda. Ushbu davr mobaynida 
kutubxonashunoslik fanida boshqarish fanining asosiy kontseptsiyalarini 
o‘ziga singdirib oldi va u 1969 yildan boshlab mustaqil bo‘lim 
“Kutubxonachilik ishini tashkil etish va boshqarish”, 2000 yildan 
boshlab esa “Kutubxonachilik ishida menejment va marketing” nomi 
bilan faoliyat yuritib kelmoqda. Respublikamizda esa “O‘zbekistonda 
kutubxonachilik ishini boshqarish” fani predmeti ishlab chiqilgan. 
Quyidagi muhim muammolar: kutubxonachilik ishi va kutubxonani 
boshqarish mazmuni, kutubxonachilik ishini boshqarish usullari, 
boshqarish texnologiyalari, boshqaruv mehnatini ilmiy asosda tashkil 
etish, boshqaruv stili, boshqaruv samaradorligi va boshqalar.