Kurs talabasi safarboyeva maftunaning

DIDAKTIK TRANSPOZITSIYA NAZARIYASIGA
TIZIMLI YONDASHUV
Agar qaysidir bir institut “didaktik transpozitsiya” yondoshuvni tanlasa, u holda tahlil etish uchun shaffof tizimni joriy qiladi va ushbu markazda o'sha yondoshuv asosida ta'lim olib boradi. Bu konstitutsiyaviy va hayotiy bilimlarni bilishni,va tejashni va ekologiyadagi o'zgarishlardan habardor bo'lishni taqazo etadi. Ta'lim tizimidagi faoliyatni tartibga solish, har xil qonunlarni ko'rib chiqish so'rovlarning biri bo'lib xizmat qiladi. Kimdir ta'limdagi qiyinchilikni ko'ra oladi, va undan o'tishning yo’lini topadi, kimdir o'rgatish obyektini tayyorlash tizimi doirasida rivojlantirish mumkin deb uni yasash va harakatga keltirish uchun harakat qiladi.
Zamonaviy matematika islohoti didaktik traspozitsiyani o'rganish uchun joy tayyorlash, bunga asosan yuqorida keltirilgan tadqiqotchi Yu. Shevardning ishi misol bo'ladi. Shu bilan birga, Arkasning (1992) evolyutsiya nazariyasini tahlil qilish bo'yicha o'tkazilgan izlanishlari yordamida umumiy ma'lumot keltirilgan, hamda bir qancha doktorlik dessertatsiyasi ishlarida ko'rilgan :
1. Iqtisodiy xizmatlarida uchragan to'siqlar va bu matematik bahslar va o'zini o'qitish mundarijasiga ularning savollarini ketma-ket matematik ógranish M. Artaud (1993).
2. Didaktik transpozitsiyani boshqa turini Frantsiyaning kichik islohotli maktablarida 11-12 yoshli o'quvchilar uchun yangi ta'lim ortogonal -simmetrik jarayonni ishlatib ko'radi P. Tavignot (1991) (1986 yilda boshlagan ).
Men ham ushbu nazariy asosni evolyutsion o'qitishni izlanish didaktik obyekt evolyutsiyasi orqali 15 yil davomida “litseylar” (maktablarning yuqori sinflari ) da, “funktsiyalarga chaqiriq” nazariylik asoslarini ishlatish zamonaviy matematikani o'qitishda rasmiyat tarzida (Artigue, 1993) qo'lladim.
Shu bilan birgalikda shu kungacha didaktik transpozitsiya nazariyasi asosan traspozitsion aposterior mexanizmlarni tahlil etish uchun ishlatib kengligini e'tirof etish zurur. Shu sababli, bu matnda didaktik muhandisi orqali didaktik vaziyatlar nazariyasiga yarasha yanada ko'prok maxalliy yondoshuvda qaraladi.